'Imagine the Future is Watching You' van Heidi Rondak

In dit portret staart een vrouw recht in de lens. Ze heeft een opvallend uiterlijk, met hoge jukbeenderen, volle lippen en ogen zo donker dat ze haast zwart lijken. Haar voorhoofd en neusbrug zijn belicht. De rechterkant van haar gezicht bevindt zich in de schaduw.

Ze draagt een weelderig hoofddeksel. Aan beide kanten van haar hoofd, naast haar ogen, zien we ronde apparaten die op camera’s lijken. Ze hebben ronde, rode lichten in het midden die op de toeschouwer gericht zijn. De apparaten zijn verbonden met draden die op plantenstengels lijken. Op haar hoofd heeft ze een cluster van bleke, mossige ovalen. Ze lijken op bloemknoppen of misschien wel paddenstoelen.

Haar lichtgekleurde bloes heeft een hoge halslijn. Het is net alsof er uit de stof groen mos en gras groeit. Deze opvallende, ongebruikelijke figuur in een symbiose tussen techniek en natuur staat afgebeeld tegen een zwarte achtergrond.

Haar lichtgekleurde bloes heeft een hoge halslijn. Het is net alsof er uit de stof groen mos en gras groeit. Deze opvallende, ongebruikelijke figuur in een symbiose tussen techniek en natuur staat afgebeeld tegen een zwarte achtergrond.

Mijn naam is Heidi Rondak en ik ben modefotograaf. Deze afbeelding ziet eruit als een foto en lijkt wel wat op mijn eigen werk. Maar dat is het niet. Er is geen camera of studio aan te pas gekomen en het model dat centraal staat, bestaat niet.

Ik heb deze afbeelding namelijk in januari 2024 door kunstmatige intelligentie (ofwel AI) laten genereren.

Met generatie AI-software kun je op basis van geschreven opdrachten dit soort afbeeldingen laten maken. Je begint je opdracht in dergelijke programma’s met het woord ‘imagine’.

Hiermee doe je feitelijk een uitnodiging om een afbeelding te maken waarop je een wereld ziet die nog niet bestaat. Zelf probeer ik er toekomstbeelden mee te genereren die alle hoop en dromen op het gebied van techniek, milieu en maatschappij in één afbeelding weten te vangen.

Generatieve AI leert van wat er al is. En deze programma's zijn geïnspireerd op een grote verzameling content en informatie die al bestaat - van sciencefiction tot films, boeken en nog veel meer. Er zijn daardoor bijna geen grenzen aan wat ze kunnen creëren.

De creatie van beelden zoals deze laat zien hoe krachtig en aansprekend AI is. De opkomst van deze technologie gaat hand in hand met vragen en uitdagingen.

Het zet ons ertoe aan te heroverwegen wat creativiteit voor ons betekent en hoe we onszelf ermee uiten.

De essentie van creativiteit ligt in ons vermogen om bestaande concepten op verschillende manieren te combineren. Zo kunnen we iets nieuws bedenken door ideeën en elementen die we al kennen, samenvoegen in een idealistisch, dromerig beeld.

AI wordt soms afgeschilderd als een bedreiging voor de menselijke creativiteit, maar ook als een aanvulling hierop.

Het programma dat ik gebruikte, is gericht op het visuele. Generatieve AI zet ons echter ook aan het denken over hoe we met taal omgaan.

We gebruiken geschreven taal namelijk om iets visueels te creëren. Dit is fascinerend, omdat het ons begrip en gebruik van woorden in het geding brengt, vooral wanneer de door AI gegenereerde afbeelding niet het beeld oplevert dat we voor ogen hadden.

De betekenis van woorden kan sterk verschillen; ze zijn afhankelijk van individuele definities, de omliggende context en talloze andere factoren. AI-programma's begrijpen woorden vaak letterlijk, waardoor we onze perspectieven moeten aanpassen en mee moeten gaan in het leerproces van de machine.

AI is razendsnel ontwikkeld en geïmplementeerd in ons werk- en privéleven. Dat baart veel mensen wel zorgen, maar ik ben optimistisch over de toekomst.

Deze afbeelding is daar een positief voorbeeld van. We zien hoe de natuur altijd deel zal uitmaken van de menselijke identiteit, zelfs als technologie een nog grotere rol krijgt in ons leven. De technologie in deze afbeelding is niet opdringerig, maar onderdeel van de identiteit van ons model. De natuurlijke elementen vallen er harmonieus mee samen.

Het meest ongebruikelijk zijn misschien wel de apparaten die ze aan de zijkant van haar hoofd draagt. Ze zien eruit als oogvormige camera's, die aan beide zijden van haar symmetrische gezicht alles in de gaten houden. Toch suggereert haar zelfverzekerde en krachtige uitdrukking dat ze haar niet beperken, maar deel zijn van haar identiteit.

De futuristische lenzen zijn gericht op de toeschouwer, alsof er meer achter zit dan op het eerste gezicht bekend is. Het kan aanvoelen alsof we door techniek in de gaten gehouden worden. Niet op een dreigende manier, maar om van ons te leren en ons leven aangenamer te maken.

Fotografen willen graag meerder invalshoeken belichten. Dat is ook hier het geval. Wie weet dragen we in de toekomst camera’s bij ons als accessoires of op ons lichaam, bijvoorbeeld om ons zicht te verbeteren.

Wat de toekomst ook brengt, als fotograaf kan ik me die niet voorstellen zonder mijn camera. En hoewel AI veel kan, zullen camera’s er altijd zijn. De camera hoeft ons niet te vragen wat er vastgelegd moet worden. De camera werkt met wat er al is, met echte, tastbare zaken.

In mijn werk experimenteer ik graag met de mogelijkheden van AI, omdat ik denk dat die kan verbeteren. Ik kan de technologie gebruiken als basis of om bestaande beelden te verbeteren.

Hoewel AI-beelden geen vervanging zijn voor fotografie, kunnen we wel de grenzen van beeldend werk ermee verleggen.

Net als de meeste andere tools gaat het erom wat we ermee doen. Met AI kunnen we makkelijker op een creatieve manier concepten maken terwijl we trouw blijven aan creatieve intenties of ze zelfs verbeteren met een vroege visualisatie.

Soms droom ik van de foto's die ik nog niet heb gemaakt. Dan probeer ik met AI een draai aan mijn visie te geven. Zo zie ik een realiteit die nog niet bestaat, een voorbeeld van hoe de toekomst eruit kan zien.

Meer informatie over Canon Ambassador Heidi Rondak 