'Munganau Walks Home' van Ulla Lohmann

Op deze foto loopt een jongetje op een strand, van rechts naar links. Hij houdt zijn speelgoed vast, een lange houten stok met wieltjes, en onder zijn blote voeten is het zand zwart. Rechts achter hem, aan de overkant van een lagune met donkerblauw water, ligt een vulkaan die een donkere aswolk spuwt. Deze domineert de bovenste helft van het beeld en belemmert het zicht op een levendige blauwe lucht.

De rook van de vulkaan is zo dik dat hij een vaste vorm lijkt, die over de foto kronkelt en rolt in grijstinten en zwart. De gigantische pluim drijft over het water, gaat over het hoofd van de jongen en gaat verder tot ver buiten het kader. Hij heeft een levendig groene handdoek over zich gedrapeerd en draagt een korte broek. Zijn naam is Munganau.

Hij kijkt niet naar de uitbarstende vulkaan. In plaats daarvan is hij gefixeerd op zijn zelfgemaakte speelgoed: een stok met een wiel in het midden en twee wieltjes aan het uiteinde. Plukjes droog gras liggen rond zijn blote voeten, terwijl een paar dode takken aangespoeld op de kustlijn liggen.

Ik heb deze foto, 'Munganau Walks Home', gemaakt tijdens een van mijn vele reizen naar Matupit in East New Britain, Papoea-Nieuw-Guinea.

Munganau woont zoals alle kinderen die deze plek hun thuis noemen al zijn hele leven in de schaduw van Tavurvur, deze gewelddadige, actieve vulkaan.

Op deze plek zijn niet altijd zwartgeblakerd zand en aswolken geweest. Vóór 1994, toen Tavurvur begon met zijn frequente uitbarstingen, zorgden het smetteloze water van de Bismarckzee, de weelderige bossen en ongerepte stranden voor een beeld van een idyllisch paradijs, dat bol stond van kleur en leven.

Voor de mensen die in de omgeving wonen, heeft de actieve vulkaan het leven zwaar gemaakt. Hij spuwt regelmatig enorme gas- en aswolken de lucht in, waardoor alles bedolven raakt onder een zwarte deken.

Als er regen valt door de opstijgende gaswolken, verandert deze in zure regen, die de gewassen, de vegetatie en het drinkwater bederft. De as kleeft aan alles: haar, kleding, mond en longen. Gezondheidsproblemen komen vaak voor, vooral bij kinderen.

Maar ondanks de ontberingen die Tavurvur hen oplegt, zijn de dorpelingen op hun eigen land gebleven, omringd door de zee.

Elke avond verzamelen de kinderen zich bij de kust om de as van zich af te spoelen en te spelen.

De uitbarsting op deze avond was voor hen niets nieuws, ook al maakte de vulkaan donderende geluiden en schoot hij gewelddadig as de lucht in.

Voor mij ontvouwde zich een prachtig beeld, vooral door de onverschilligheid van Munganau voor het natuurverschijnsel achter hem. Hij keek niet op. Het was normaal voor hem, dus hij ging door, in zijn eigen wereld, met spelen en gelukkig zijn.

En hoewel we het misschien niet begrijpen, zijn Munganau en de andere kinderen hier gelukkig.

Toch is het nederig makend om deze kinderen te zien leven in de ruïnes van hun vroegere paradijs. Ik ben geboren in Duitsland, waar we ongetwijfeld een comfortabeler leven hebben. We hebben schone lucht, schoon stromend water, vruchtbare grond, elektriciteit, auto's en grote winkelcentra.

De mensen die in de buurt van Tavurvur wonen, niet. Maar zij lijken nooit bezig te zijn met wat ze niet hebben, maar met wat ze wel hebben. Hun optimisme is verbazingwekkend. Ze zouden elke dag kunnen klagen over hun huizen die in as zijn gelegd, over het feit dat ze geen eten in hun tuin hebben, geen vers water om te drinken of om te wassen, over het ophangen van schone kleren die viezer worden als ze aan de lijn hangen. Maar dat doen ze niet.

Deze foto van Munganau, gemaakt met een Canon EOS 5D, laat zien hoe flexibel, veerkrachtig en vindingrijk mensen kunnen zijn. En hoe ze zelfs in de meest barre omstandigheden kunnen gedijen.

Na verloop van tijd hebben de dorpsbewoners zich op allerlei manieren aangepast. Een daarvan is hun relatie met een kleine, kipachtige vogel uit die grootpoothoen wordt genoemd. Het grootpoothoen legt eieren in de hete vulkanische grond, soms wel twee meter diep, en Tavurvur broedt ze uit. De dorpelingen oogsten de eieren niet alleen om in hun eigen levensonderhoud te voorzien, maar ze gebruiken ze ook om te voorspellen of de vulkaan opnieuw zal uitbarsten.

Voordat de vulkaan uitbarst, verwarmen opstijgende gassen de grond en daarom leggen grootpoothoenders de eieren dan dichter bij het oppervlak.

En hoewel dit beeld een lichtend voorbeeld is van het optimisme van de menselijke geest, laat het ons ook zowel de grandeur als de wreedheid van de natuur zien, en hoe deze met ons communiceert. Soms schreeuwt ze, luid en gewelddadig, in de vorm van een uitbarsting.

Andere keren is ze subtieler. Te midden van het zwarte zand op de foto, heet onder de voeten van Munganau, zijn er kleine witte plekken. Je zou ze voor vorst kunnen aanzien. Dat het is geen vorst. Het is een kleine maar belangrijke indicator van hoe het landschap verandert voordat een uitbarsting plaatsvindt.

Van alle wonderen in de natuur behoren vulkanen tot de meest fascinerende. Ze gaan over leven. Voluit leven. Ik heb bovenop de krater van deze vulkaan gestaan toen hij explodeerde.

Ik keek neer op het borrelende, kokende hart van de aarde en hoewel ik verpletterd had kunnen worden, gebeurde dat niet. Het maakte me dankbaar. Want ik stond op de grens tussen leven en dood en er overkwam me niets.

Ik geloof dat als meer mensen een uitbarstende vulkaan zouden kunnen zien, de wereld een betere plek zou zijn. Want naast een vulkaan voelt het alsof de natuur boven ons staat. Vulkanen, die er al lang voor ons waren en ook nog lang na ons zullen zijn, geven ons ontzag voor de kracht van de natuur.

En hoewel vulkanen alles om zich heen kunnen verwoesten, brengen ze ook leven, verrijken ze de grond en leggen ze de basis voor de weelderige ecosystemen waar wij van leven.

In Tavurvur is het de laatste tijd rustig. Ik bezoek deze plek al tientallen jaren en onlangs heb ik gezien wat Munganau en de andere dorpelingen zien: dat langzaam maar zeker, als de vulkaan slaapt, de vegetatie en het leven beginnen op te bloeien en het paradijs terugkeert.

Meer informatie over Canon Ambassador Ulla Lohmann 