Verandering stimuleren met fotografie: in gesprek met John Wambugu

De liefde van John Wambugu voor fotografie gaat verder dan het maken van foto's en films. Hij gebruikt het als middel om onderwijs te financieren, banen te creëren en levens te veranderen.

Toen John Wambugu aankwam om een fotoreportage te maken van een vaccinatiecampagne in Baringo County, Kenia, was hij meteen geschokt door de verwoesting die hij aantrof.

Hij is afgestudeerd in Business Studies and Development Communication en heeft daarnaast de filmopleiding doorlopen. Hij was in het land met UNICEF voor een fotoshoot. Zijn leven veranderde voorgoed op het moment dat hij aankwam bij Lake Baringo, dat buiten zijn oevers was getreden en het gebied onder water had gezet, waardoor het leven van de bevolking volledig op zijn kop stond.

"Een heel dorp en een school waren ondergelopen," herinnert hij zich. "En daar kwam ik, een beetje fotograferen en proberen om ze te laten lachen voor de foto op zo'n moeilijk moment."

Geïnspireerd door het doel van de organisatie waarvoor hij werkte en door de extreme armoede om hem heen, zag John een kans om daar een tastbaar verschil te maken. En zo begon hij dus aan een ongelooflijke humanitaire reis in het gebied, een reis die tien jaar duurde.

"Ik zei op dat moment tegen mezelf dat ik via de camera het slechtste en beste van de humanitaire wereld had gezien", zegt hij.

De basis leggen met het Miraisha-programma van Canon

Het eerste wat John deed, was het oprichten van een non-profitorganisatie die gemeenschappen in staat stelt zich in te zetten voor duurzame ontwikkeling, genaamd MindMe International. Vervolgens deed hij een aanvraag bij het Miraisha-programma van Canon en om training te krijgen van Canon Ambassador Gary Knight.

"Canon is een favoriet merk van me, al vanaf het moment dat ik voor het eerst een camera in handen had, dus het Miraisha-programma was een geweldige leermogelijkheid voor mij", zegt hij. "En kort nadat ik ermee begon, kon ik al doorgroeien naar de rol van leraar als Canon Certified Trainer."

Die kwalificatie voerde hem door heel Afrika en zorgde dat hij wat hij had geleerd kon delen met andere toekomstige trainers toen het programma in steeds meer landen werd geïntroduceerd. "Ik realiseerde me dat ik mijn nieuwe platform kon gebruiken om met jongeren te praten over de doelstellingen voor duurzame ontwikkeling van de VN, waarom het belangrijk is om deze doelen te omarmen en om verantwoordelijkheid te nemen voor wat er in hun gemeenschap gebeurde met behulp van de camera", zegt John.

"De camera is niet alleen bedoeld om vast te houden. Hij moet belichamen wie je bent en wat je voelt als persoon. Want uiteindelijk komen gevoelens - verdriet, vreugde, opwinding - samen en kunnen ze in één foto worden gezien en uitgedrukt."

Een nieuwe Laibu Mtaani in Nairobi

Het Miraisha-programma was een cruciale stap voor John en zijn carrière, waardoor hij een winkel kon openen die Canon-producten verkoopt en een deel van zijn inkomsten kon gebruiken om MindMe International verder te financieren.

Maar dat was nog maar het begin van zijn werk in Afrika. Zijn reizen over het continent leidden hem naar de nederzettingen van Mathare in Nairobi, een gebied met ongeveer een half miljoen mensen en naar schatting 70.000 kinderen.

"De meeste van deze kinderen gaan niet naar school en belanden daardoor al op zeer jonge leeftijd in criminaliteit", zegt hij. "Na school zag ik ze naar huis gaan, vaak een eenkamerwoning waarin een gezin van zes of zeven personen woonde, met één bed, en op de vloer hun huiswerk maken."

Het verlangen om onderwijs te volgen was er en hij voelde sterk dat hij, als iemand die al had geprofiteerd van een opleiding, de verantwoordelijkheid had om te helpen.

"Vanaf het begin van mijn opdrachten begon ik daarom 20% van mijn inkomen opzij te leggen en liet dat terugvloeien naar deze gemeenschappen. En ik doe dat nog altijd."

Die 20% vertaalde zich in $6.000, die John gebruikte om de allereerste 'Laibu Mtaani', oftewel gemeenschapsbibliotheek, te stichten in Mathare: een ruimte waar lokale kinderen en studenten samenkomen en toegang hebben tot boeken, tablets en internet.

Het gebied transformeren voor toekomstige generaties

John herinnert zich de eerste uitdagingen van het opzetten en tot stand brengen van zijn Laibu Mtaani-project. "Mathare is een plek zonder elektriciteitsinfrastructuur en extreem hoge criminaliteit", zegt hij. "Zo rond 19:00 uur zie je in de sloppenwijken wel licht branden, maar je kunt er bijna niks zien omdat het allemaal illegale aansluitingen zijn."

Hij vond het antwoord op dit vraagstuk in de vorm van zonnepanelen, die hij kon installeren met hulp van een team jonge mannen die zich geroepen voelden het project te ondersteunen. "De gemeenschap vormt het project", zegt John. "Het was een van de gevaarlijkste plekken in de sloppenwijken, dus ik ontmoette een groep jonge mannen die bereid waren om de misdaad achter zich te laten. Ik zei ze: "Je kunt veel meer doen met je leven. Je kunt verantwoordelijk zijn voor kinderen in je gemeenschap en dit hele gebied transformeren."

Sinds ze betrokken zijn geraakt bij het project zijn de criminaliteitscijfers in het gebied gedaald en hebben de kinderen van Mathare na schooltijd de broodnodige toegang tot de Laibu Mtaani om hun huiswerk te maken. Als gevolg daarvan hebben sommigen al studiebeurzen bereikt om te kunnen studeren aan hogere scholen in het land.

"We hebben ook verschillende meisjes kunnen helpen terug te komen naar school nadat ze waren uitgevallen vanwege een tienerzwangerschap", vertelt John. "We hebben speelgoed voor hun kinderen gekocht, zodat de moeders zich op hun boeken kunnen concentreren."

Onlangs is de Laibu Mtaani begonnen met het verwelkomen van organisaties zoals Canon met de Miraisha-workshops. Zo ontstaan er nieuwe mogelijkheden om jonge mensen te helpen nieuwe vaardigheden op te doen en te trainen in fotografie, videografie, filmmaken en professioneel drukwerk.

Het is een ontwikkelingsmodel dat John wil gaan toepassen in gemarginaliseerde gemeenschappen in de 47 regio's van Kenia. Een doel dat hij wil bereiken met behulp van op zonne-energie aangedreven en gerenoveerde transportcontainers, maar ook wil realiseren in landen buiten Kenia, zoals Nigeria, Ghana, Zuid-Soedan en India.

En hoewel John al lang niet meer in zijn fotozaak werkt, gaat zijn reis met Canon verder. Hij geeft nu leiding aan het Professional Imaging-team van Canon in Oost-Afrika en draagt nog steeds bij aan het werk van MindMe International, dat een bijzonder belangrijke rol speelde bij het voeden van gemeenschappen tijdens de COVID 19-pandemie.

"Dat is voor mij de kracht van de camera", zegt hij. "Ik ben geen 80-jarige die alles heeft gezien, maar één ding kan ik je vertellen en dat is dat alles begint met de kleine stap om te proberen iemand anders te helpen. Proberen een kleine verandering te maken die grote gevolgen kan hebben."

John, MindMe International en het Laibu Mtaani-project zijn erkend door gerenommeerde organisaties en instanties, onder andere met een WHDO United Nations SDGs Community Service Award en de Youth United Nations SDGs Coulance Advocate. In 2021 was John ook genomineerd op de Young Global Leaders-lijst van het World Economic Forum.

Ontdek alles over het Miraisha-programma van Canon