Fotojournalisten gaan in debat: wat houdt vrouwen buiten het beroep?

Meer vrouwen dan ooit studeren fotografie, maar het aantal dat de fotojournalistiek in gaat blijft laag. Volgens onderzoek door World Press Photo is slechts 15% van de fotojournalisten vrouw. Tijdens Visa pour l'Image 2018 probeerde Canon Europe samen met drie toonaangevende fotojournalisten te ontdekken waarom.

Naast voorzitter Hilary Roberts, curator fotografie van het Imperial War Museum in Londen, bevatte het panel drie eerdere winnaars van de Canon Female Photojournalist Award: Ilvy Njiokiktjien (2011), Catalina Martin-Chico (2017) en Laura Morton (2018).

In deze actuele discussie leggen de drie vrouwelijke beroepsfotojournalisten uit welke obstakels ze hebben moeten overwinnen en wijzen ze op mogelijke manieren waarop vrouwen verder kunnen komen in het beroep.

Hilary Roberts: "Noem eens een paar problemen waarmee je in je carrière als professionele fotojournalist te maken hebt gehad, bewust of onbewust?"

"En ik dacht waarom doe ik dit? Waarom verzin ik excuses om dit werk te doen? Het is echt waanzinnig. Ik heb vooral gewerkt voor Belgische, Nederlandse en Duitse media. Europa is enorm groot en ik ben natuurlijk niet overal geweest, maar ik kan wel zeggen dat het in die drie landen echt niet uitmaakt of je man of vrouw bent. Echt, helemaal niet. We krijgen gelijke kansen."

Ilvy: "Ik krijg deze vraag vaak. En altijd denk ik: 'Waarom vraag je me dit?’ Ooit nam ik deel aan een georganiseerd gesprek met vrouwen over fotografie – in een hele kamer vol vrouwen – en het onderwerp kinderen kwam meteen ter sprake. En na tien minuten besefte ik dat we het de hele tijd over kinderen hadden. We waren er om te praten over fotografie... en zoiets zou nooit zijn gebeurd als het een kamer vol mannen was, die toch ook kinderen hebben."

Hilary: "Vertel ons eens over je ervaringen in Zuid-Amerika, Catalina."

Catalina Martin-Chico: "Vorig jaar begon ik met mijn project over de FARC in Colombia. Dat is een rebellenleger dat 53 jaar lang oorlog heeft gevoerd met de overheid. Uiteindelijk hebben ze in 2016 een vredesovereenkomst gesloten. Ik wilde het hebben over de overgang tussen burgeroorlog en vrede en ik kwam erachter dat 40% van de FARC-strijders vrouw was, enorm veel.

"We wisten dat niet, omdat ze een halve eeuw onbereikbaar waren. Toen de opening voor vrede kwam, waren bijna alle vrouwen zwanger. Het was dus een soort open deur voor mij om hun verhalen te vertellen en hoe ze de overgang beleefden van zwangerschap naar bevalling."

Hilary: "Hoe ontdekte je dat het onderwerp vrouwen iets was wat je aantrok?"

Catalina: "Ik zie mezelf niet als fotograaf die verhalen van vrouwen fotografeert. Ik denk dat dit gewoon interessante verhalen zijn om te horen. Maar het is waar dat ik door mijn vrouw-zijn toegang had tot 50% van de verhalen. Natuurlijk greep ik de kans aan om dat verhaal te vertellen en dat was voor mij, als vrouw, echt boeiend."

Hilary: "Er zijn duidelijke risico's, dus een aantal veiligheidstrainingen is vooral gericht op vrouwelijke fotojournalisten. Is dat nuttig?"

Ilvy: "Ik denk dat dit soort training erg belangrijk is. Ik denk dat het nuttig kan zijn om goed voorbereid te zijn voor een aantal landen dat ik de afgelopen paar jaar heb bezocht. Maar ik denk niet dat dit soort training noodzakelijk moet worden gedefinieerd als sekse-specifiek. Ik denk dat het meer gemengd moet zijn."

Hilary: "Ilvy, ik keek naar je foto's. Als ze in een gemengde tentoonstelling zonder je naam zouden zijn gepresenteerd, zou ik je sekse niet hebben kunnen raden. Er was een bepaalde foto, van mannen die in een sauna zaten..."

Ilvy: "Ik deed een verhaal voor The New York Times over vluchtelingen die naar Finland kwamen. Ik zat buiten bij het opvangcentrum te lezen en deze groep van zo'n twintig vluchtelingen kwam aanlopen met handdoeken om hun nek. Ik vroeg me af waar ze naartoe gingen. Dus vroeg ik het een van hen. Hij vertelde: 'We gaan een douche nemen in een plaatselijke sauna. Vanwege de sauna kunnen we daar gratis douchen.' Ik durfde het bijna niet te vragen of ik met hen mee mocht, onder de douche.

"Gelukkig grapte een van de mannen: 'Hé, wil je met ons onder de douche?' Ik zei: 'Ja hoor, ik kom eraan.' Dat was natuurlijk niet wat hij bedoelde, maar het was wel oké. Natuurlijk was het snikheet. De camera kon niet scherpstellen vanwege de vochtigheidsgraad, dus moest ik ongeveer een uur met hen in de sauna zitten voordat mijn camera goed werkte.

"Ik wilde respectvol zijn omdat ze naakt waren; ik wilde me niet uitkleden, maar ik vroeg of mijn trui uit mocht. En dat heb ik gedaan. Het was een coltrui en ik stond daar te zweten. En toen nam ik deze foto van deze vluchtelingen in de sauna. Ik vond dat geweldig, omdat het een Finse sauna in Finland was. Dat is wat je hebt gezien. Ik denk dat een man dit ook had kunnen doen, omdat het allemaal mannen waren. Maar ik denk dat ik gewoon geluk heb gehad."

Hilary: "Wat moet de gemeenschap doen om vrouwen in het veld te ondersteunen?"

Laura: "Ik denk dat de discussie echt belangrijk is. Ik had vaak het gevoel dat ik vanwege mijn sekse werd gediscrimineerd, maar het was subtiel. De mensen die het deden, wisten misschien niet eens dát ze het deden. Het is zo diepgeworteld in onze maatschappij. Maar ik denk dat door over het onderwerp te praten, je er de aandacht op vestigt. Ik heb de afgelopen twee jaar al veel verandering gezien in de manier waarop mensen zich gedragen ten opzichte van vrouwelijke fotojournalisten."

Ilvy: "Ik denk dat je verplicht bent om je heen te kijken en je af te vragen wat de balans tussen de seksen is. In grote bedrijven moet die balans bijvoorbeeld naar 50/50 gaan."

Hilary: "Is mentorschap de beste oplossing?"

Ilvy: "Ik denk dat mentorschap erg belangrijk is en ik wil graag iemand begeleiden. Ik denk dat als ik een mentor had gehad bij alles wat ik heb gedaan, dat een groot verschil zou hebben gemaakt. Mentorschap hoeft geen jaren te duren. Ik bedoel, dat zou natuurlijk mooi zijn, maar ik heb ook vrouwen ontmoet die me bij een biertje advies gaven dat van cruciaal belang bleek te zijn. Ze konden zomaar iets zeggen wat mijn mening over iets totaal zou veranderen."

Hilary: "Wat is het doel van awards? Is het een manier om werk te produceren dat anders niet zou worden gedaan?"

Ilvy: "Ik doe veel portfoliobeoordelingen en er is een enorm verschil tussen de manier waarop mannen en vrouwen hun werk laten zien. De meeste vrouwen openen hun portfolio en zeggen: 'Tja, dit is niet echt mijn beste werk'. Terwijl mannen hun portfolio openen en iets zeggen als: 'Ja, ik was in Venezuela en ik heb dit, dit en dit gefotografeerd.' Dat is een groot verschil. Het is een beetje stereotypisch, maar er schuilt een kern van waarheid in. Ik denk dus dat awards voor fotografie van vrouwen goed kunnen zijn, want wie weet ziet ergens een negentienjarig meisje de award online en raakt ze geïnspireerd."

Lees meer over de Canon Female Photojournalist Award en alle aan Canon-gerelateerde verhalen op de evenementenpagina van Visa pour l'Image.