De kunst van duurzame fashionfotografie

Fotografen kunnen de fashionwereld veranderen door hun klanten te kiezen en hen te adviseren, terwijl ze er zelf voor zorgen dat hun fotoshoots duurzaam tot stand komen. Maar wat betekent het om een duurzame fotograaf te zijn? Een duurzame fotograaf houdt rekening met het milieu en het welzijn van mensen en daar weet Laura Knipsael alles van.

"Wat fotograferen betreft ben ik gewoon als elke andere fashionfotograaf, maar het gaat om het proces dat anders is", zegt Laura, een Nederlandse fashionfotograaf die gelooft dat individuele milieuverantwoordelijkheid kan helpen klimaatverandering te verminderen. "Ik probeer mensen na te laten denken over wat ze doen en hen te adviseren over wat we anders kunnen doen", vertelt ze verder. "Het begint allemaal met kleine stapjes, want het is alleen maar een mentaliteit die je moet veranderen."

Een van de beweegredenen achter Laura's fashion-actie is de bewezen schade die wordt aangericht door de fast fashion-trend. Laura heeft kritiek op bedrijven die kleding produceren zonder aandacht voor het milieu en is zelf een voorstander van de zogeheten slow fashion.

Laura zorgt ervoor dat ze overal over nadenkt wat betreft het verkleinen van haar ecologische voetafdruk. Ze gebruikt alleen duurzame energie om haar recent geopende studio in Roermond van energie te voorzien en werkt alleen met visagisten die enkel veganistische, dierproefvrije producten gebruiken en stylisten die kleding gebruiken van duurzame ontwerpers. Rekwisieten en andere onderdelen voor composities upcyclet of recyclet ze of koopt ze bij de kringloop om impact en vervuiling te verminderen. Wanneer ze reist, zorgt ze dat ze weinig meeneemt. "Als het kan ga ik met het openbaar vervoer of met de fiets naar afspraken als het in de buurt is of als ik maar één tas mee hoef te nemen", zegt Laura. "Als ik veel apparatuur meeneem, ga ik met de auto. Hopelijk is dat in de toekomst een elektrische. Maar als het een groot team is, proberen we altijd met elkaar mee te rijden of bekijken we de mogelijkheden met het openbaar vervoer."

Maar haar aanpak is zeker niet activistisch en Laura geeft graag het goede voorbeeld. "Het gaat echt om kennis en het gewoon beter willen doen", zegt ze. "Dus bij een fotoshoot stel ik altijd voor om eten uit de buurt te halen en dat iedereen zelf een fles meeneemt zodat ze er niet een hoeven te kopen." Ook zegt Laura dat als zij vanaf het begin meewerkt aan het creatieve proces, ze de kans krijgt om te zorgen dat originaliteit niet leidt tot verspilling. "Ik kan de grootste impact maken wanneer ik mijn klanten inspireer", pleit Laura, die ook artdirector is. "Dan zeg ik bijvoorbeeld 'Oké, dat kunnen we doen, maar wat als we dit doen', waardoor er deuren opengaan naar een hele nieuwe manier van werken die beter is voor iedereen, ook voor de planeet."

Laura's diepe respect voor het milieu begon al toen ze nog een kind was en opgroeide in het rustige Nederlandse Meterik. Haar liefde voor licht en kleur, aspecten van haar kenmerkende stijl, ontstond tijdens haar leerzame avonturen in de drukke steden Brussel, Tallinn en Bangkok, waar ze op de voorste rij zat tijdens fashion week en ineens een ingeving kreeg. "Dat was het moment dat ik dacht: Oké, dit wil ik. Ik wil fashionfotograaf worden", zegt ze.

Met een fotografiediploma van de Belgische LUCA School of Arts op zak en semiprofessionele ervaring in fotografie sinds 2015, voelde Laura zich door ervaring in en buiten het klaslokaal gesterkt om in 2018 professioneel fotograaf te worden. "Op school leer je de technieken en daar kun je een portfolio van conceptueel werk opbouwen, maar hoewel ze je proberen voor te bereiden op werk in de echte wereld, kunnen ze dat niet", legt ze uit. "Dat is iets wat je zelf moet ervaren. Je moet vallen en blijven opstaan om echt te leren van de fouten die je maakt."

Door er alleen over te praten kom je niet ver, dus besloot Laura een collectie te maken van conceptuele fashionfoto's. Haar project Are You Aware? heeft haar en haar standpunt als milieuvriendelijke fashionfotograaf op de kaart gezet.

Een model in Laura's baanbrekende portfolio heeft een bedachtzame uitdrukking, draagt modieuze maar gerecyclede kleding en er zit een vlek donkere olie op haar bovenlichaam, terwijl in een andere foto een model op elegante wijze het straaltje gele vloeistof dat over haar arm stroomt negeert. Op een kunstige manier wordt er in Laura's carrièremakende collectie foto's verwezen naar olievervuiling, giftig afval, plasticvervuiling, zure regen, chemische vervuiling, elektronisch afval, smog en ontbossing, waarbij alle rekwisieten op een duurzame manier zijn verzameld. De regenboogkleurige wolken, die zure regen voorstellen, zijn bijvoorbeeld gemaakt van gerecyclede matrasvulling, terwijl de zee van plastic afval bestaat uit gerecyclede donaties van Laura's vrienden. "Op duurzame wijze fashion fotograferen was altijd belangrijk voor mij, maar dat durfde ik aan het begin niet te uiten naar de wereld, omdat ik bang was klanten te verliezen", zegt Laura. "Op een dag dacht ik 'Wat ben ik aan het doen? Dit ben ik, waarom zou ik dat niet laten zien?'"

Vandaag de dag heeft Laura veel Nederlandse en internationale merken en tijdschriften als klanten. Maar benadert zij duurzame merken of komen zij naar haar omdat zij werkt naar de principes die passen bij hun waarden? "Beide", bevestigt Laura. "Ik benader klanten en zeg: 'Hé, ik vind het geweldig wat jullie doen en ik denk dat onze waarden op elkaar aansluiten. Dit is mijn werk, misschien kunnen we zoiets doen?' Maar soms vindt de klant mij met een beeld in gedachten en ik vind het geweldig om daarover te sparren om tot een eindresultaat te komen waar we allebei ontzettend blij mee zijn."

Een niche in de markt kan voordelen hebben. Als milieuvriendelijke fotograaf heeft Laura haar bedrijf zien groeien naarmate meer mensen zich zorgen maken over klimaatverandering. Maar ze zegt dat het ook nadelen met zich mee kan brengen. "Sommige merken waren bang om mij te benaderen omdat ze dachten: 'Zo ver ben ik nog niet, wil zij wel met mij werken?'" Daarom heeft Laura er begin 2023 voor gekozen om haar website te veranderen. "Nu vertel ik toekomstige klanten: 'Als je nog niet zo ver bent, help ik je graag om de overstap te maken', zodat ik het beginpunt ben van waaruit ze een duurzamere productie overwegen", legt ze uit. "Het gaat erom dat je het merk leert kennen, of dat nu over fashion gaat of iets anders, en of zij duurzaam zijn of willen worden. Ik vind het geweldig om met ze samen te werken."

Canon werkt aan het verminderen van de impact van haar activiteiten door materialen langer te gebruiken en afval te minimaliseren door de manier waarop materialen worden gebruikt te veranderen bij haar producten, consumables, verpakkingen en activiteiten. Canon hoopt tegen 2050 CO2-neutraal te zijn door slimme productontwerpen te gebruiken om verspilling te voorkomen en verpakkingen te ontdoen van wegwerpplastic en polystyreen. Dit was een van de belangrijkste factoren voor Laura om Canon te kiezen voor haar uitrusting.

Laura fotografeert de campagnes van haar klanten met haar Canon EOS R5, die foto's maakt met een resolutie van 45 Megapixel tot wel 20 fps. "Zodra ik overstapte naar systeemcamera's dacht ik: 'Oh wauw'", zegt ze. "De automatische scherpstelling is simpelweg fantastisch en elke foto is ontzettend scherp. Ik vind het geweldig om met deze camera te werken. Het is zo'n goed apparaat." Een van Laura's favoriete eigenschappen van de EOS R5 is de Eye AF. "Ik vraag het model vaak te bewegen, door bijvoorbeeld naar mij toe te lopen, dus dan zet ik de camera op servo zodat deze altijd zoekt naar het rechteroog", legt ze uit. "Dat betekent dat ik mij gewoon kan focussen op het maken van de foto."

Doordat Laura haar beelden zelf print hoeven ze niet verzonden te worden, waardoor de milieuschade van het vervoer wegvalt. Haar favoriete printer is de Canon PIXMA PRO-10S, een professionele A3+ printer met 10-pigmentkleuren. Ze combineert dit met duurzaam henneppapier om kunstwerken te maken die ze kan ophangen in haar studio of die ze rechtstreeks aan de klant kan verkopen. “Echt fantastisch. Deze camera heeft zo veel kleurmogelijkheden, dus ik weet dat mijn beelden kleurgetrouw worden. Dat betekent dat ik, zolang ik de monitor correct heb gekalibreerd, zeker weet dat het beeld op mijn computer op precies de juiste manier uit de printer komt", zegt ze. Met het recycleprogramma voor inkjetcartridges van Canon is het ook makkelijker voor haar en andere gebruikers om inkjetcartridges te recyclen.

Als je EF-objectieven hebt, maar hebt geüpgraded naar een EOS R-systeemcamera, kun je met een objectiefadapter dezelfde objectieven op je nieuwe camera blijven gebruiken. Dit is een goede manier om te recyclen en zo worden je oude apparaten niet overbodig, precies wat Laura ook doet. "Ik heb de Canon Control Ring-vattingadapter EF-EOS R, dus ik kan mijn geliefde Canon EF 85mm f/1.2L II USM-objectief nog steeds gebruiken", zegt ze. "Daarnaast heb ik ook nog steeds mijn Canon EOS 5DS R en Canon EF 24-70mm f/2.8L USM-objectief achter de hand."

Laura heeft veel passie voor het milieu, maar nog meer voor het aanmoedigen van haar collega's om hetzelfde te doen, want ze zegt dat er niet alleen vraag is naar duurzame fotografen in fashion, maar ook in alle andere genres. "Als ik het kan, kunnen anderen het ook", zegt ze. "Ik was ooit bang. Bang om klanten kwijt te raken, bang om niet genoeg werk te hebben. Maar elke klant zei: 'Hé, dit is geweldig!' Er is altijd ergens een klant, als je maar de juiste doelgroep kiest. Blijf trouw aan je waarden en laat jezelf zien als duurzame fotograaf!"