Fotoverhalen die alleen 2020 kon voortbrengen

Wat 2021 ons zal brengen, weten we niet, maar één ding weten we wel: iedere fotograaf heeft een uniek verhaal te vertellen over het jaar dat achter ons ligt.

Anders dan de meeste andere jaren is vrijwel elk genre fotografie beïnvloed door die ene wereldwijde gebeurtenis: COVID-19 had fotografen over de hele wereld in zijn greep en dat heeft geleid tot een keur aan projecten die alleen 2020 kon voortbrengen. Van gekke persoonlijke projecten die waren geïnspireerd door onverwacht verplicht thuiszitten tot al die uit nood geboren projecten vanwege de dramatische veranderingen in het commerciële landschap en de culturele agenda.

Hier zijn vijf fotoverhalen die elk op hun eigen manier de tijd waarin we nu leven samenvatten.

Slechts enkelingen associëren Italië met beren en tot aan de zomer van 2020 waren niet veel mensen zich bewust dat een zeer bedreigde diersoort, waarvan er nog maar vijftig over zijn, in het Nationaal Park Abruzzen, Lazio en Molise in de Apennijnen te vinden was. Maar toen de luchthavens werden gesloten en de mensen meer dan ooit de natuur introkken, werd een Marsicaanse bruineberenfamilie ineens een echte toeristische attractie. Canon Ambassador en wildlifefotograaf Bruno D'Amicis legde vast hoe het doorgaans zo serene en rustige berggebied ineens volliep met fotografen met mondmaskers die allemaal hun telelenzen op een beer en haar vier welpjes richtten.

"De mensen willen de natuur beleven, maar als je dan niet de juiste afstand bewaart, loop je het risico dat je de beer te veel aan mensen laat wennen. Daardoor laat je hem te dichtbij komen en breng je de beer en anderen in gevaar", zegt Bruno. "Aan de andere kant zorgt dat vergrote bewustzijn voor meer interesse in de bescherming van de beer."

Wat zijn deze mannen in de drie foto's aan het begin van de video van Canon Ambassador Gulshan Khan in vredesnaam aan het doen? Je krijgt het antwoord als je de drie minuten durende clip bekijkt, maar dit intrigerende en prikkelende stuk zou nooit het daglicht hebben gezien zonder de vreemde situatie waarin de Zuid-Afrikaanse fotojournaliste zich aan het begin van 2020 bevond.

"Ik was van plan in 2020 de oversta te maken van nieuwsrapportage naar meer documentairewerk. Maar toen de pandemie uitbrak, was het moeilijk om op reis te gaan en projecten te doen", zegt Gulshan.

"In plaats daarvan ben ik eens door mijn archieven gegaan en heb ik nieuwe betekenissen in oude foto's gevonden." Ze nam drie foto's die ze had gemaakt van een rijtje mannen die tegen een hek geleund staan in het township Soweto en maakte een beschouwende video waarin ze de nieuwe inzichten deelde die ze had opgedaan door naar een foto uit het verleden te kijken.

Ze maakte de video voor de prestigieuze masterclass van Joop Swart die dit jaar het thema 'Reset' had meegekregen. "Het zette me echt aan het denken. We produceren zo veel en normaal gesproken is er geen tijd om erover te reflecteren", zegt ze. "En door terug te kijken en te reflecteren kun je patronen gaan zien: wat is er veranderd en wat moet er nog veranderen. Ik hoop echt dat alles wat er in 2020 is gebeurd, niet voor niets is geweest en ons zal aanzetten tot nadenken en reflecteren in 2021."

In maart 2020 kwam Jérôme Gence tijdens de lockdown vast te zitten in Parijs nadat zijn vlucht naar Taiwan was geannuleerd. Hij zou daar voor een documentaireproject heen gaan. Toch liet hij zich niet weerhouden om zijn werk te doen. Jérôme paste zich aan de extreme omstandigheden aan en vroeg zijn foto-assistent in Taiwan, Chi-Hui Lin, een smartphone aan haar Canon EOS 70D te koppelen. Jérôme begeleidde haar door Taipei en zei haar wat ze moest vastleggen en waar ze moest gaan staan voor de opname die hij wilde maken. Zo kon hij toch documenteren hoe het leven gewoon doorging in de Taiwanese hoofdstad: mensen in het openbaar vervoer, cafés en op stranden en dat alles in een tijd waarin andere landen allemaal op de een of andere manier last hadden van beperkingen vanwege de pandemie. Zijn rapportage werd gepubliceerd in de Franse klant, Le Monde.

"Ik stelde mezelf de vraag hoe menselijke vaardigheden en technologie samen konden worden gebracht om me te helpen verhalen te vertellen terwijl ik te maken had met deze beperkingen", zegt Jérôme. Hij is niet alleen fotograaf maar ook webanalist en het is zijn missie om de relatie tussen de mens en digitale technologie te onderzoeken. Hij zal hiermee zonder enige twijfel grenzen blijven verleggen voor de manier waarop we camera's in 2021 gebruiken.