Zes stappen voor perfecte prints met ICC-profielen

Valt het je ook zo tegen als het resultaat op het papier niet gelijk is aan wat je ziet op het scherm? Het printen van foto's lijkt soms een ondoorgrondelijk proces, zelfs als je werkt met de beste en nieuwste printers, zoals de Canon imagePROGRAF PRO-300 en de Canon PIXMA PRO-200.

Natuurlijk is het tot op zekere hoogte zo dat een afbeelding er op papier nooit precies zo zal uitzien als op het scherm. Een print is namelijk reflecterend, met subtractieve kleuren (wat betekent dat de kleuren donkerder en in het algemeen ook doffer worden naarmate je meer inkt toevoegt), terwijl een computerscherm zelf een lichtbron is, met additieve kleuren (de kleuren worden lichter en in het algemeen ook helderder, naarmate je meer kleuren toevoegt). Toch zijn er wel een paar eerste stappen die je kunt zetten om veelvoorkomende problemen te vermijden en niet voor al te grote verrassingen te komen staan, zoals het kalibreren van je beeldscherm en het opnemen van kleurbeheer in je workflow. Bovendien kun je door zorgvuldig gebruik van ICC-profielen zorgen voor een maximale overeenkomst tussen je foto op het scherm en je foto als print; dit bespaart je ergernis en teleurstellingen en scheelt je aanzienlijk wat tijd en geld.

Hier beantwoordt Keith Cooper, de eigenaar van Northlight Images en in de branche zeer bekend als deskundige op het gebied van alles wat met printen te maken heeft, jouw vragen over het hoe en waarom van ICC-profielen voor het garanderen van nauwkeurigheid en optimale kwaliteit bij het printen van je foto's.

Het International Color Consortium heeft ten behoeve van de branche een standaard voor kleurbeheer en nauwkeurige kleurenweergave opgesteld die van toepassing is op een groot aantal verschillende apparaten. "Een ICC-profiel vertaalt de ene set kleurfunctionaliteiten naar de andere", legt Keith uit. "Elke digitale foto heeft zijn eigen kleurbereik, dat wordt weergegeven door middel van numerieke gegevens. Het kleurbereik van de foto kan groter zijn dan je beeldscherm kan weergeven en omvat vrijwel altijd meer dan wat je printer aan kleuren op het papier kan krijgen. Nog belangrijker is dat het kleurbereik dat je beeldscherm weergeeft kan afwijken van het kleurbereik van de printer en van het papier. ICC-profielen vertalen de bronset kleuren van de digitale foto naar de kleuren die worden weergegeven op het scherm of op de print. Daarbij wordt voor dat laatste gebruikgemaakt van verschillende profielen voor bepaalde printers, inkten en soorten papier. Zo ga je van wat er is naar het resultaat dat je wilt bereiken."

"Het grotere dynamisch bereik van glanzend papier is niet het enige waar je rekening mee moet houden", aldus Keith. "De glans heeft ook invloed op de kleurweergave, meestal met een breder gamma, zelfs bij dezelfde inkt. Zo geeft glanzend papier in het algemeen erg levendige kleuren rood en blauw dankzij de glans van de helderwitte papieren ondergrond. Bij mat papier is het kleurengamma meestal meer gedempt. Daarom is bij het maken van kleurenprints mat papier beter voor opnamen met subtielere kleuren en minder contrast. In ieder geval vertaalt het specifieke ICC-profiel voor de printer, de inkt en het papier de eigenschappen van de digitale foto die je als bron gebruikt naar eigenschappen die zo goed mogelijk overeenkomen met die van het printproces."

Als je papier gebruikt van andere leveranciers dan Canon kan het nodig zijn om, voordat je begint, het juiste ICC-profiel te downloaden van de website van de betreffende papierfabrikant. De website van Hahnemühle, bijvoorbeeld, heeft hiervoor erg duidelijke instructies en handige tips.

Voor maximale controle bij het printen met Canon-printers beveelt Canon haar eigen Professional Print & Layout (PPL)-software aan. Deze software wordt van tijd tot tijd bijgewerkt om nieuwe modellen en functionaliteiten te kunnen ondersteunen. Daarom is het verstandig om te kijken of je wel de laatste versie hebt en deze zo nodig eerst te downloaden en te installeren. Je kunt PPL op zichzelf gebruiken, maar ook als plug-in in de beeldbewerkingssoftware die jij het liefst gebruikt:

• Canon Digital Photo Professional (DPP): Bestand > Printen met plug-in > Printen met Professional Print & Layout

• Adobe® Lightroom®: Bestand > Plug-in Extras > Canon Professional Print & Layout

• Adobe® Photoshop®: Bestand > Automatiseren > Canon Professional Print & Layout

• Adobe® Photoshop Elements®: Bestand > Automatiseringstools > Canon Professional Print & Layout

Als PPL wordt geopend, selecteer dan Printen, selecteer vervolgens in het tabblad Algemene Instellingen de printer, het mediatype, het papierformaat, de kwaliteitsinstelling en de overige opties. PPL bevat een ingebouwde bibliotheek met ICC-profielen voor Canon-papiersoorten en laadt automatisch het profiel dat past bij het soort Canon-papier dat je hebt geselecteerd onder Mediatype. Als je papier gebruikt van andere fabrikanten dan Canon, ga dan in PPL naar het tabblad Kleurbeheer en selecteer onder Kleurmodus de optie ICC-profiel gebruiken. Selecteer vervolgens het juiste profiel in de pop-up Printerprofiel. De door jou geïnstalleerde ICC-profielen worden aangegeven als keuzes in de lijst. Als ze niet in de lijst staan: waren PPL of de Image Editor geopend voordat je met de installatie begon? Probeer deze opnieuw te openen.

Vergeet niet dat een profiel altijd betrekking heeft op een specifieke printer die specifieke media gebruikt. Zorg ervoor dat beide correct zijn ingesteld, anders kan het resultaat tegenvallen.

De Media Configuration Tool kan worden geïnstalleerd bij het installeren van je printerdriversoftware. Of ga hiervoor naar Canon's supportpagina voor printers, selecteer je printer en klik vervolgens op Software. Zoek de Media Configuration Tool in de lijst en installeer deze volgens de instructies. De Gebruikershandleiding van de printer bevat een gedeelte waarin wordt uitgelegd hoe je de software moet gebruiken.

Dit levert weleens problemen op, geeft Keith toe. "Elk apparaat wordt gestuurd door zijn eigen ICC-profiel, maar uiteindelijk blijft het zo dat sommige kleuren wel kunnen worden weergegeven, maar niet geprint, en andere wel kunnen worden geprint, maar niet kunnen worden weergegeven. Als je je de vorm van elk profiel voorstelt als een driedimensionaal object, dan zullen de vorm van het profiel van het scherm en die van het profiel van de printer van elkaar afwijken. Als je probeert om de beide vormen samen te laten vallen, dan zullen bepaalde delen blijven uitsteken. Die delen vertegenwoordigen de kleuren die wel zichtbaar zijn op het scherm, maar niet kunnen worden geprint en vice versa. Zelfs als je een van de duurste beeldschermen aanschaft, met een breed kleurengamma, zullen er altijd nog wel kleuren zijn die het scherm niet kan weergeven en zullen er zeer zeker nog steeds kleuren zijn die je wel op het scherm kunt zien, maar niet op papier kunt printen."

Volgens Keith draait het bij kleurbeheer niet om het krijgen van de perfecte kleuren. "Het gaat er meer om dat je automatisch door het proces geholpen wordt van beginnen met wat je hebt naar het resultaat wat je wilt, van een digitaal beeldbestand naar je scherm en uiteindelijk naar de afbeelding op print. Als je bijvoorbeeld een afbeelding opent in Adobe Photoshop of PPL, dan is daar een soft-proofingoptie die probeert te simuleren hoe een afbeelding eruit komt te zien bij een bepaalde printer en bepaald papier, gebaseerd op het ICC-profiel. Maar doordat het beeldscherm en de printer elk een verschillend bereik aan kleuren hebben dat ze kunnen weergeven, is die simulatie niet meer dan een benadering – al is het wel een behoorlijk nauwkeurige benadering indien je kleurbeheer in je workflow opneemt.

"Een preciezere mogelijkheid is dat je Photoshop laat tonen welke kleuren buiten het gamma vallen van de printer en het papier waar je mee werkt. Kleuren die problemen opleveren kunnen bijvoorbeeld als waarschuwing worden gemarkeerd in grijs of rood. Maar zelfs dit is geen heel erg nauwkeurige methode, omdat je niet kunt zien of de betreffende kleuren ver of juist maar net buiten het gamma vallen. Uiteindelijk is er niets zo goed als het maken van testprints. Daarmee weet je precies waar je aan toe bent".

Met de krachtige Patroonprint-functie in PPL kun je een testprint maken met een serie miniatuurafbeeldingen, zodat je de verschillende instellingen voor helderheid, contrast en kleurbalans kunt vergelijken en beoordelen, zonder dat je er te veel kostbaar fotopapier aan kwijt bent. Vervolgens kies je gewoon de miniatuurafbeelding die er het nauwkeurigst of het mooist uitziet, noteer je het referentienummer en voer je dat weer in in PPL. Vervolgens past PPL de betreffende instellingen toe voor de uiteindelijke print op volle grootte.

In PPL, Photoshop en andere software kun je kiezen hoe je wilt omgaan met kleuren die buiten het gamma vallen (kleuren op de afbeelding die buiten het printbare kleurbereik van de printer vallen) via de functie Voorgenomen weergave.

Perceptueel is erop gericht de algehele visuele indruk van kleuren op een afbeelding te behouden. Kleuren die buiten het gamma vallen worden aangepast zodat ze samenvallen met de meest overeenkomende kleur binnen het gamma. Vervolgens kunnen andere kleuren worden aangepast om ervoor te zorgen dat de verhoudingen tussen alle kleuren op de afbeelding behouden blijven. Het probleem hierbij is dat als alle (of bijna alle) kleuren op de afbeelding binnen het gamma vallen, de kleuren een onnodig lage verzadiging krijgen. Verzadigde kleuren in het bijzonder kunnen in dat geval aanzienlijk doffer worden.

Relatief colorimetrisch past alleen de niet-printbare kleuren aan en laat de overige kleuren ongewijzigd. Dit kan kleuren met een wat lagere verzadiging opleveren, maar de helderheidswaarden zullen over het geheel genomen stabieler zijn dan bij Perceptueel (aangenomen dat de oorspronkelijke afbeelding niet te veel kleuren heeft die buiten het gamma vallen).

Een goede strategie is daarom om eerst te kijken hoeveel gedeelten van de afbeelding buiten het gamma vallen, en, als het om veel belangrijke gebieden gaat, Perceptueel te gebruiken. Als de afbeelding maar weinig kleuren of gebieden heeft die buiten het gamma vallen, dan zal Relatief colorimetrisch ervoor zorgen dat de afbeelding minder sterk verandert.

Bij Relatief colorimetrisch kun je eventueel Zwartpuntcompensatie selecteren om de tint van de afbeelding aan te passen, zodat het donkerste punt in de afbeelding overeenkomt met het donkerste punt in het ICC-profiel van de printer. Als je Perceptueel hebt gekozen is dit niet nodig, aangezien Perceptueel zwartpunt- en witpunt-relatief is. Volgens Canon is dit ook niet nodig als je gebruik maakt van Canon-papier en de ingebouwde ICC-profielen. Iedereen is het er echter wel over eens dat Zwartpuntcompensatie geen kwaad kan en je kan helpen om een dieper zwart te krijgen, vooral bij het printen op sterk absorberend papier.

Keith sluit af met: "Hoe vaker je print, des te meer ervaring je opdoet". "En als het bij een bepaalde afbeelding niet lukt om het resultaat te krijgen dat je wilt, dan kan het beter zijn om een andere papiersoort te gebruiken, met zijn eigen, unieke ICC-profiel".

Adobe, Photoshop, Photoshop Elements en Lightroom zijn gedeponeerde handelsmerken of handelsmerken van Adobe in de Verenigde Staten en/of andere landen.