Less is more: zo leg je minimalisme vast in fotografie

Fotografen met oog voor minimalisme zijn niet bang om hun beelden te versoberen en elementen van een scène terug te brengen tot hun essentie. Als je dit onder de knie hebt, kan het resultaat eenvoud en elegantie uitstralen, iets wat vaak rust brengt in de complexiteit van de menselijke geest wanneer het in een beeld wordt gevangen. Het concept 'Room to Breath' kan geweldige fotomogelijkheden bieden voor professionele fotografen die de uitdaging willen aangaan.

De Portugese reisfotograaf, documentairemaker en Canon Ambassador Joel Santos combineert avontuur met een fascinatie voor de verre uithoeken van de wereld en de mensen die daar wonen. Hij verweeft landschappen met portretten om verhalen te vertellen op plekken als Mongolië, Zuid-Soedan, Indonesië en Ghana. Hij heeft negen boeken geschreven en werd in 2016 uitgeroepen tot Travel Photographer of the Year.

Bekroond motorsportfotograaf en Canon Ambassador Vladimir Rys was al vroeg in de donkere kamer te vinden en zijn portfolio omvat een scala aan onderwerpen, maar sinds 2005 is de Formule 1 zijn specialisatie. Hij vliegt ongeveer 80 keer per jaar naar locaties als Monaco en Singapore en werd in 2014 uitgeroepen tot Photographer of the Year door de Italiaanse motorsportfederatie.

In dit artikel delen Joel en Vladimir de tips en de technieken waarmee ze met minimalisme hebben geëxperimenteerd en ongelooflijke resultaten hebben behaald.

Bij elke techniek kan een minimalistische stijl worden gebruikt, maar voor Vladimir is het cruciaal om door het rumoer van een scène heen te prikken en te observeren om ruimte te creëren in een compositie. "Formule 1 is misschien wel een van de snelste motorsporten ter wereld", zegt hij. "Er is zoveel gaande, de snelheid, het geluid, en vaak zie ik dat mensen alleen maar door de zoeker kijken en veel dingen missen. Als fotograaf kun je precies het tegenovergestelde doen door te vertragen, te observeren en te kijken wat de coureur met de auto doet, welke racelijn hij neemt. Dat is precies de bedoeling van ademruimte creëren in foto's.

"Verwijder alle ruis en concentreer je op de hoofdscène die zich voor je afspeelt en blijf kalm en gefocust. Volg je instinct om het juiste moment vast te leggen."

"Ademruimte geven aan composities is volledig verweven met het concept van minimalisme", zegt Joel. "Het is een strategie om een visueel verhaal te vereenvoudigen, niet zoals een enkele stip op een wit canvas, maar gericht op een duidelijk en pakkend verhaal. Om dat te bereiken, moeten we volgens mij ontsnappen aan de meest gangbare visie op compositie: het toevoegen van elementen aan een kader. In plaats daarvan analyseer je wat je om je heen ziet en bedenk je wat je uit het kader moet weglaten."

Subtiliteit is belangrijk bij minimalisme, en een beperkte uitrusting kan creativiteit stimuleren. Het gebruik van prime objectieven kan het proces bijvoorbeeld stroomlijnen. Vladimir fotografeerde jarenlang met zoomobjectieven voordat hij overstapte op primes. "Mijn fotografiestijl sluit beter aan bij dit soort objectieven, waarbij je rondloopt, op een bepaalde plek gaat staan en het kader van je foto bepaalt, in plaats van alleen maar in en uit te zoomen. Dat is het verschil tussen mij en fotografen van bureaus die vlug moeten werken", zegt hij.

Vladimir stapte over op de systeemcamera's van Canon vanwege hun snelheid en gebruikt nu de Canon EOS R3 en EOS R5 in combinatie met zijn favoriete objectief voor minimalisme, de Canon RF 50mm F1.2L USM, die hij gebruikt voor portretten, sportfotografie, landschappen en alles daartussenin. "Ik gebruik ook prime objectieven, want als je groothoekopnamen maakt met kleine diafragma's zoals f/1.4, f/1.8 en f/2, krijg je een filmische look waar ik dol op ben", vervolgt hij. "Het kan een hulpmiddel zijn voor minimalisme omdat je de achtergrond kunt vervagen en het oog van de kijker naar het gewenste onderwerp kunt trekken."

Joel, die fotografeert met de EOS R5 als zijn belangrijkste body vanwege het ideale gewicht, geeft de voorkeur aan het Canon RF 28-70mm F2L USM-objectief omdat deze "optisch geweldig is en vergelijkbaar met een reeks prime-objectieven". "Hoe meer je jezelf traint, hoe meer je uitrusting een uiting van je body wordt", voegt hij eraan toe. "Ik heb veel prime objectieven, maar als ik er één moest kiezen, zou ik voor de Canon RF 35mm F1.8 MACRO IS STM gaan omdat hij zo discreet is. Hij is niet zo lang dat je het beeld moet bijsnijden bij een omgevingsportret of landschapsfoto, maar hij is ook niet zo breed dat er te veel in het kader komt en er diepte verloren gaat. Je krijgt de eenvoud die je zoekt. Eén objectief kan voor talloze interpretaties zorgen zolang je maar in beweging blijft en speelt met de sterke en zwakke punten van je uitrusting."

Een andere beproefde techniek die Joel aanbeveelt voor het maken van opvallende beelden is het gebruik van negatieve ruimte. "Als je de focus op de hoofdpersoon wilt leggen, zorg dan voor meer negatieve ruimte rond deze persoon voor meer impact", zegt hij.

Joels achtergrond in economie en zijn liefde voor wiskunde hebben ook invloed op de manier waarop hij zijn foto's samenstelt. "Ik gebruik graag oneven getallen", legt hij uit. "Een oneven getal trekt de aandacht, maar wanneer er een reflectie te zien is zoals op de foto hierboven, maakt de verdubbeling het even. Dit samenspel tussen oneven en even vind ik erg mooi en gebruik ik veel om mijn foto's minimalistischer te maken. Tegelijkertijd worden ze op een bepaalde manier verrijkt, omdat ze versterkt worden door elementen in de foto."

"Als je licht effectief gebruikt, zoals een zeer donkere achtergrond zodat alleen de hoofdpersoon wordt belicht, kun je uiterst minimalistische foto's maken", zegt Joel. "Het is heel goed haalbaar; je hebt alleen contrasterend licht nodig.

Een van de meest gebruikte en favoriete technieken in racefotografie die in alle genres kan worden toegepast, is panning met een lange sluitertijd, zegt Vladimir. Dit kan een minimalistisch effect met strakke lijnen opleveren. "Wanneer je het onderwerp volgt met je objectief met een lange sluitertijd, sluit je de rest buiten en probeer je het onderwerp waarop je focust scherp te houden", legt hij uit. "Het is een van mijn favoriete technieken voor minimalistische foto's.

"De techniek is uitdagend, maar met systeemcamera's kun je veel sneller goede resultaten behalen, vooral met de tool Panning Assist, die de kans op een geslaagde foto vergroot. Het lastigste is om geconcentreerd te blijven, een vaste hand te hebben en soms je adem in te houden zodat je niet beweegt. Het kan even duren voordat je het perfecte beeld hebt, omdat elke auto een andere snelheid of andere racelijn heeft. Het is dus geen gemakkelijke opgave. Maar als je het goed doet, zijn de resultaten echt de moeite waard."

Dit zijn enkele voorbeelden van de ongelofelijke resultaten die je kunt bereiken met een minimalistische benadering van je fotografie. Of je nu elementen uit het kader verwijdert of experimenteert met licht en schaduw, 'less is often more' als je voor meer ademruimte in je foto's zorgt.