Manager Mark George over de echte Sir Don McCullin

Er zijn weinig mensen met een carrière die even lang is als die van Sir Don McCullin. Al tientallen jaren bewijst hij zichzelf in het veld. Van verre oorlogen tot armoede in de East End-buurt van Londen: alles heeft hij gedocumenteerd. Daarnaast fotografeerde hij ook stillevens en sprekende portretten. Zijn recentste project ging over de pure menselijkheid in Kolkata. Talloze mensen kennen zijn iconische foto's, maar Mark George, al meer dan 35 jaar lang Dons manager en vriend, geeft nu een intiem, persoonlijk beeld van de man achter die beelden.

"Mijn ouders hebben me geleerd de ware aard van mensen snel te herkennen. Die gave is me al vaak goed van pas gekomen op professioneel vlak. Don is fascinerend en tegelijk erg bewonderenswaardig omdat hij steeds met beide voeten op de grond staat.

"Hij heeft een bescheiden achtergrond en fotografeert ook vaak bescheiden mensen. Daarom voelt hij zich zo verbonden met de mensen in zijn foto's. Als er naast hem een andere fotograaf zou staan die dezelfde persoon zou fotograferen, zou de band tussen hen helemaal anders zijn. Ik geloof dat er in fotografie een soort magie bestaat, waardoor je foto's je ziel weerspiegelen.

"Ik leerde Don kennen aan het einde van de jaren 70, toen ik net was begonnen als manager van fotografen. We hadden een gemeenschappelijke vriend en op een dag belde Don me gewoon. Net zoals iedereen was ik onder de indruk van hem: hij was toen al bekend. Wat me meteen opviel, was zijn morele code: hij is doodeerlijk, hondstrouw en extreem betrouwbaar. Hij staat bekend als een erg serieuze man, dus had ik niet verwacht dat hij zo'n goed gevoel voor humor zou hebben."

Raad geven

"Zoals bij alle fotografen die ik heb vertegenwoordigd, gaf ik Don raad over de creatieve en financiële aspecten van zijn werk. Hij werkte voor kranten zoals The Sunday Times. Toen hij daarmee stopte in 1984, had hij geen ervaring met commerciële opdrachten, dus had hij advies nodig. Maar ik gaf hem ook raad over persoonlijke situaties. Zo leerde ik hem pas echt kennen.

"Don is eerlijk en sober. Dat maakt het heerlijk om hem te vertegenwoordigen: zodra hij aan een project begint, vallen alle zenuwen weg. Hij wil alleen dat zijn opdrachtgevers blij zijn met zijn resultaten. Hij is erg professioneel en het maakt hem niet uit hoeveel energie hij in een opdracht pompt om ze af te werken.

"Ik weet zeker dat deze houding gedeeltelijk het resultaat is van de tijd die hij in het buitenland doorbracht om oorlogen te fotograferen voor The Sunday Times. Hij kon niet anders dan terugkomen met foto's. Zijn job was levensbelangrijk, hij mocht niemand teleurstellen. Die aanpak sijpelt nu door in zijn karakter en zijn werk."

"Don en ik hebben door de jaren heen heel wat advertentiewerk gedaan en we hebben een aantal fantastische campagnes geproduceerd. Eén onvergetelijke opdracht was de rekruteringscampagne voor de Metropolitan Police in 1988, waarmee we een groot aantal prijzen in de wacht sleepten. Sommige mensen trekken hun neus op voor advertentiewerk en vinden hem een geldwolf omdat hij commerciële opdrachten aanneemt. Maar hij heeft ook een inkomen nodig, net als iedereen.

"Advertentiewerk is even artistiek als redactiewerk. Het is zelfs nog veeleisender omdat je een foto moet produceren die een commerciële impact heeft. Dat is iets heel anders dan een foto om een artikel in een tijdschrift te illustreren. Een van de redenen waarom dit soort werk zo goed betaald wordt, is dat je de juiste doelgroep moet aanspreken: je hebt de juiste locatie, cast, emotie en boodschap nodig.

"Maar in al die jaren als zijn vertegenwoordiger heb ik hem nooit zien werken in de omgeving waarmee hij bekend is geworden: straatfotografie en interessante en ongebruikelijke mensen fotograferen. Tot we naar Kolkata gingen. Ik vond het echt fascinerend. Hoewel hij 81 jaar oud was, hadden we er enorm veel moeite mee om zijn tempo te volgen. Terwijl wij de apparatuur uit de auto haalden, sprong hij de auto uit en verdween hij. We zaten geen seconde stil."

"Don heeft een enorm goed ontwikkeld empathisch vermogen. Daarom wordt hij beschouwd als de beste nog levende conflictfotograaf. Voor Don staat bij een oorlog één ding centraal: arme mensen die lijden. Tijdens een oorlog kunnen de rijken snel vluchten, terwijl de armen achterblijven in oorlogsgebied. Zoals ik al zei, komt hij zelf uit een arm gezin en fotografeert hij arme mensen.

"Zijn toewijding om beelden vast te leggen is erg inspirerend voor fotografen van alle leeftijden. Wanneer hij oorlogen gaat fotograferen, belt hij me voortdurend om me te vertellen wat er gebeurt. Op een dag, zelfs niet zo lang geleden, belde hij me vanuit Damascus in Syrië. Ik vroeg hem hoe het met hem ging. Hij zei: ‘Goh, ik hoor veraf zware kanonnen, maar er zijn de hele nacht lang vuurgevechten in de buurt.'

"In die situatie zouden de meeste mensen zich meteen uit de voeten maken, maar Don was enthousiast. Hij zei: ‘Het was geweldig! Hierdoor voel ik dat ik op de juiste plek ben.' Toen was hij 82 jaar oud. Ongelooflijk."