Filmen in complexe situaties: de totstandkoming van In Her Hands

Documentairefilmmaker en Canon Ambassador Marcel Mettelsiefen is niet onbekend met filmen in gevaarlijke gebieden. De Duitse filmmaker begon bijna 20 jaar geleden als freelance fotojournalist en filmt zelf zijn reportages van conflictsituaties overal ter wereld. Sinds zijn overstap naar het maken van films heeft hij bekroonde documentaires gemaakt in een aantal van de meest vijandige gebieden op aarde.

Voor de Netflix-documentaire, In Her Hands, hebben Marcel en coregisseur Tamana Ayazi ruim twee jaar gewerkt aan de documentaire waarin Zarifa Ghafari, de jongste vrouwelijke burgemeester van Afghanistan, wordt gevolgd. "Een uitdagend aspect van elke documentaire is dat je op een heel intense manier een band krijgt met je personages", legt hij uit. "Een documentaire filmen houdt in dat je sluipenderwijs in iemands leven komt en hun vertrouwen wint door jezelf volledig aan het verhaal over te geven. 5% van het werk is het maken van de film, de rest van de tijd smeed je een vriendschap, ben je een therapeut."

Hier legt hij uit hoe hij een project aanpakt, welke uitdagingen hij tegenkwam bij het filmen van In Her Hands en hoe het uitmondde in iets veel groters dan hij en Zafira zich ooit hadden kunnen voorstellen toen ze hiermee begonnen.

Wanneer je een documentaire gaat maken, moet je als eerste je hoofdpersonage vinden. Doordat Marcel vaak in Afghanistan heeft gewerkt, heeft hij een netwerk van relaties opgebouwd. "Je begint altijd met een idee. In mijn geval was dat een sterke vrouw in een door mannen gedomineerd land die probeert haar weg te vinden in de politiek midden in een roerige periode", legt hij uit. "In documentairefilms kun je de politieke context opknippen in emotionele verhaallijnen door personages te vinden die jou op hun reis meenemen."

Dankzij tientallen jaren ervaring in vijandige omgevingen en door te vertrouwen op de kennis die hij had opgedaan in eerdere projecten, wist Marcel zich veilig te houden. "Ik doe al 20 jaar verslag van conflicten en dan ontwikkel je vanzelf een onderbuikgevoel", legt hij uit. "Ik ben niet iemand die risico's neemt. Bovendien heb je geen controle over de situatie ter plaatse."

Door samen te werken en te filmen met Tamana, zijn coregisseur, was Marcel beter in staat om per dag de mate van gevaar te beoordelen. "We bepaalden hoe gevaarlijk het was en probeerden in te schatten hoe ver we konden gaan. Een aantal keren hebben we 'nee' gezegd", zegt hij. "Wij samen, ik als buitenlander en Tamana als Afghaanse, vormden een goede mix in ons overleg over wat slim was om te doen en wat niet."

Marcel had met In Her Hands de ambitie om een bioscoopwaardige film te maken, maar zijn uitrusting moest wel gemakkelijk te dragen zijn. Daarom koos hij voor de Canon EOS C300 Mark III. "Als filmmaker zonder team moet ik op automatische piloot met de camera kunnen werken zodat ik me op alle andere dingen kan richten", zegt hij. "Ik probeer altijd licht te reizen, maar wil wel filmische opnamen kunnen maken, en dat is precies wat deze camera combineert."

Om zijn uitrusting zo licht mogelijk te houden, filmde Marcel vooral met EF- en EF-S-objectieven, waaronder de Canon EF-S 17-55mm f/2.8 IS USM. Deze is bij hem favoriet vanwege de ingebouwde 3-stops beeldstabilisatie en scherpte. Wanneer hij het wat rustiger aan kon doen en verhalende filmische opnamen kon maken, gebruikte hij prime-objectieven, zoals de Canon EF 85mm f/1.8 USM. "Ik werk ook veel met de Canon EF 70-200mm f/2.8L IS III USM, omdat het een heel belangrijk hulpmiddel is voor het observeren van de achtergrond", voegt hij eraan toe.

Marcel benadrukt dat het volgende aandachtspunt na het winnen van het vertrouwen van je personages, het filmen in sequenties is. "Je moet inzicht in structuur hebben: begin, middenstuk en einde", zegt hij. "Als autodidact weet ik dat ik het mezelf gemakkelijker maak als ik in sequenties denk zodat ik blokken kan begrijpen."

Met ruim 400 uur aan beeldmateriaal voor In Her Hands moest Marcel tijdens het hele traject in sequenties blijven denken. "Wat ik in mijn hele carrière heb geleerd is dat zolang je in sequenties filmt, de puzzel op het einde makkelijker kan worden opgelost", legt hij uit. "Je weet niet altijd waar het naartoe gaat, maar met sequenties beschik je over opties bij het leggen van de enorm ingewikkelde puzzel in de montageruimte."

Nu hij al zo lang filmt met Cinema EOS-camera's en jarenlange ervaring heeft met het opnemen van documentaires, weet Marcel moeiteloos te vertrouwen op het proces. "Er bestaat geen script voor een documentaire. Je begint aan een reis en je weet niet hoe die gaat verlopen", legt hij uit. "Heb je een sterk personage, dan heb je ook een film, altijd. Gewoon geloven in het project. Uiteindelijk komt het allemaal goed."

Na 2,5 jaar van zijn professionele leven te hebben gewijd aan de film, was het voor Marcel een speciaal moment toen hij de documentaire aan Zafira liet zien. "Met iemand als Zafira is vertrouwen iets waar beide kanten – de filmmaker en het personage – heel hard aan hebben gewerkt. "Je wilt alles met respect behandelen. Nadat ze de film had gezien, voelde ze zich onvoorstelbaar krachtig.

"De verantwoordelijkheid die je hebt, is zo groot. Het gaat hier om kwetsbare mensen. Je moet selectief zijn in wat je laat zien en je moet enorm alert zijn op wat cultureel gevoelig ligt en zorgen dat de kijker emotioneel betrokken blijft. Ik was opgelucht toen we er allemaal over eens waren dat het ons gelukt was een hele sterke film te maken."