Een zee aan plastic gedocumenteerd

Mandy Barkers opvallende foto's lijken in eerste instantie op prachtige onderwaterwezens of scènes die wemelen van dierlijk en plantaardig leven. Maar als je wat beter kijkt, zie je dat het in werkelijkheid gaat om plastic afval zoals draagtasjes, vislijn en kinderspeelgoed, dat precies het zeeleven nabootst dat erdoor wordt gedood.

Plasticvervuiling is een van de grootste milieuproblemen waarmee onze planeet vandaag de dag wordt geconfronteerd. Miljoenen tonnen van dit schadelijke afval komen jaarlijks in zee terecht, en het wordt zelfs op de meest afgelegen plekken aangetroffen. Het wordt ingeslikt door vissen, zoogdieren en zeevogels, waardoor ontelbare aantallen van deze dieren stikken of verhongeren. En dit probleem wordt alleen maar groter.

"Iets dat bedoeld is voor een paar minuten gebruik, blijft honderden jaren in de oceaan”, zegt Mandy. "Polymeerwetenschappers beweren dat al het plastic dat ooit is geproduceerd, tenzij het werd verbrand, nog ergens op de aarde aanwezig is, hetzij in zijn oorspronkelijke vorm, hetzij als nano- of microplasticdeeltjes. Dat is een afschuwelijk idee.”

Al meer dan tien jaar maakt Mandy kunstwerken met plastic afval om de omvang van de schade die het aanricht aan het zeeleven en het milieu te benadrukken. Haar werk is internationaal gepubliceerd in tijdschriften als National Geographic en Time, genomineerd voor toonaangevende prijzen zoals de Deutsche Börse Foundation Photography Prize en voorgedragen voor de prestigieuze Prix Pictet.

Mandy was grafisch ontwerper in het begin van haar carrière, maar in 2008 begon ze met een MA-studie fotografie aan de De Montfort University in Leicester (VK). Daar besloot ze te focussen op het steeds groter wordende probleem van plasticvervuiling dat ze zag toenemen langs de kust van het Verenigd Koninkrijk.

"Toen ik jong was, verzamelde ik dingen als drijfhout, maar gaandeweg zag ik meer en meer afval aanspoelen op de kust, vooral plastic," vertelt ze. "Ik besloot dat ik daar echt wat aan wilde doen, en te kijken of ik dat met fotografie kon bereiken."

In haar latere werk concentreerde Mandy zich op het weergeven van de massale ophoping van plastic in oceanen over de hele wereld door grote aantallen afzonderlijke voorwerpen af te beelden alsof ze in zee drijven. In de serie Where Am I Going worden bijvoorbeeld restanten van plastic ballonnen getoond, en in Penalty zijn honderden gevonden voetballen te zien.

"In eerste instantie selecteer ik het plastic afval op basis van wat er aanspoelt aan de kust," vertelt ze. "Dat kan een bepaalde kleur zijn of een groep vergelijkbare voorwerpen, die vervolgens het bewustzijn over problemen in een bepaald gebied of land zouden kunnen vergroten.”

Veel van haar beelden laten de overbekende alledaagse plastic voorwerpen zien die de wereldzeeën vervuilen: kinderspeelgoed, tandenborstels, kammen, bloemen, inktcartridges, bestek, buizen en verpakkingen. Er is ook een schokkende afbeelding waarin ze 276 stuks plastic laat zien die in de maag van een 90 dagen oud albatroskuiken werden gevonden.

Haar beelden zijn zorgvuldig samengesteld om ons aan te trekken met hun schoonheid en ons vervolgens te verrassen met wat ze werkelijk laten zien. "Ik wil de kijker naar binnen trekken om de informatie te lezen en te ontdekken wat er aan de hand is," vertelt ze. "Ik heb veel geëxperimenteerd en me gerealiseerd dat dit de stijl was die de aandacht van mensen leek te trekken, en ze langer over het probleem deed nadenken.”

Mandy paste de benadering van het fotograferen van meerdere plastic objecten in hetzelfde frame toe voor haar 2020-serie Shelf-Life. Dit werk is het resultaat van een uitnodiging om deel te nemen aan een wetenschappelijke onderzoeksreis naar Henderson Island, dat 5.000 km van de dichtstbijzijnde landmassa in de zuidelijke Stille Oceaan ligt. Tijdens die ene reis werd meer dan zes ton plastic aan de kust gevonden.

Mandy heeft verschillende Canon camera’s gebruikt, maar heeft de laatste twee jaar gefotografeerd met een Canon EOS 5D Mark IV. "Het past bij mijn stijl van werken," zegt ze. "Als ik op expeditie ga, fotografeer ik soms buiten, uit de hand, bij weinig licht, en de EOS 5D Mark IV is geweldig bij weinig licht. De prestaties van de camera zijn ook belangrijk wanneer ik binnenshuis werk, omdat ik fotografeer in een omgeving met vrij weinig licht, met één natuurlijke lichtbron en met belichtingen van ongeveer drie seconden, waardoor de kleur van de voorwerpen tegen de zwarte achtergrond wordt versterkt.

"Ik heb ook vrij grote bestanden nodig, omdat sommige van mijn beelden op groot formaat worden geprint - sommige zijn op de zijkant van zeecontainers te zien geweest. De EOS 5D Mark IV biedt me de prettige gulden middenweg van een zeer goede kwaliteit zonder dat de bestanden zo groot zijn dat ik ze niet kan beheren en het productieproces alleen maar vertraagd zou worden."

Mandy heeft een serie Canon-objectieven, maar gebruikt voor bijna al haar werk de Canon EF 24-70mm f/2.8L USM (nu opgevolgd door de Canon EF 24-70mm f/2.8L II USM). Dit zoombereik geeft haar de mogelijkheid om met een grote groep voorwerpen te werken, of met een beperkt aantal, zonder van objectief te hoeven wisselen. Ze gebruikt ook het Canon EF 100mm f/2.8L Macro IS USM-objectief voor de kleinere stukjes plastic die ze op de voorgrond wil uitlichten en zo ook de kleinste details te kunnen vastleggen.

Ze gebruikt in feite steeds dezelfde techniek voor het grootste deel van haar beelden, waarbij ze de plastic voorwerpen fotografeert op een zwarte achtergrond, hetzij op locatie of in haar huis, met natuurlijk licht.

"Welk diafragma ik gebruik, hangt af van de grootte van het voorwerp," zegt ze, "maar meestal fotografeer ik met een diafragma van f/16 omdat ik maximale scherptediepte wil om er zeker van te zijn dat alle voorwerpen scherp zijn en worden 'gezien': het is in mijn werk erg belangrijk dat alle stukjes plastic te herkennen zijn.

"Ik fotografeer groepjes voorwerpen van verschillende grootte afzonderlijk op een zwarte achtergrond, van kleine microplastic deeltjes tot grotere objecten, en voeg de beelden dan samen in Adobe® Photoshop®.* Soms bewaar ik de originele achtergronden waar stukjes zeewier, zand of microplasticpoeder op zijn achtergebleven. Voor Shelf-Life heb ik de lagen voorwerpen echter gemengd met kleurenbeelden, om de koraalwateren rond het eiland te suggereren.

"Sommige van de grotere objecten op de voorgrond zijn in Photoshop geplaatst om de compositie te verbeteren, maar in principe is alles gefotografeerd zoals het verspreid ligt. Het is vaak erg willekeurig, zoals het ook in de zee zou zijn. Ik gebruik gemiddeld zo'n vijf lagen in één beeld en de grotere stukken plastic worden gecombineerd met de kleinere om de indruk van een diepteperspectief te wekken."

Mandy zegt dat het niet alleen haar doel is om het probleem van de plasticvervuiling bij een breder publiek onder de aandacht te brengen; ze wil mensen ook bewust maken van deze problematiek in de hoop dat dit tot actie zal leiden en dat mensen iets zullen doen aan de plasticvoetafdruk in hun dagelijkse leven.

"Misschien willen ze petities ondertekenen, naar politici schrijven of gewoon naar het strand gaan en vijf stukken plastic oprapen. Mijn grote wens is dat mensen naar mijn werk kijken en zich erdoor laten inspireren om een andere beslissing te nemen", zegt ze.

"Uiteindelijk hoop ik dat er op grote schaal dingen zullen veranderen, want dat is wat er moet gebeuren."

*Adobe en Photoshop zijn gedeponeerde handelsmerken of handelsmerken van Adobe in de Verenigde Staten en/of andere landen.