ARTIKEL

Straatfoto's met tegenlicht:
de geschiedenis, de techniek, de uitrusting

A black-and-white image from Kim Ludbrook's Contre-Jour retrospective of bathers in silhouette at Sea Point swimming pool in Cape Town, South Africa.
Deze foto van voormalig Canon Ambassador Kim Ludbrook is gemaakt bij het zwembad Sea Point in Kaapstad, Zuid-Afrika en is het titelbeeld van zijn retrospectief over tegenlichtfotografie. "Deze foto belichaamt precies wat ik wil doen: de kijker meenemen naar de 'tussenwereld' of een droomwereld", aldus Kim. Gefotografeerd met een Canon EOS 5D Mark III (opgevolgd door de Canon EOS 5D Mark IV) en een Canon EF 50mm f/1.4 USM-objectief, ingesteld op 1/8000 sec, f/4.5 en ISO100. © EPA/Kim Ludbrook

Soms roept een foto meer vragen dan antwoorden op. Waar is de foto gemaakt? Kijken we naar de zee of een zwembad? Wie zijn de mensen op de foto? Je ziet alleen silhouetten, je weet dus niet hoe ze eruitzien of wie ze zijn. Dat mysterie maakt de foto juist zo boeiend.

In dit geval zijn de mensen op de foto in kwestie badgasten bij het openbare zwembad van Kaapstad. De foto is gemaakt door de Zuid-Afrikaanse fotojournalist en voormalig Canon Ambassador Kim Ludbrook voor zijn intrigerende project, Contre-Jour, dat vorig jaar in de galerie FotoZA werd tentoongesteld.

Kim is Regional Chief Photographer, Africa, van fotoagentschap EPA (European Pressphoto Agency) en heeft de afgelopen 15 jaar verschillende grote gebeurtenissen vastgelegd, van de begrafenis van Nelson Mandela en de inauguratie van Barack Obama tot internationale sportevenementen. Hij kwam op het idee voor zijn fotoserie toen het hem vier jaar geleden opviel dat hij vaak foto's met tegenlicht maakt. De techniek, die bekend staat als contre-jour (Frans voor 'tegen daglicht'), komt voort uit de schilderkunst en levert felle contrasten op.

A black-and-white image from Kim Ludbrook's Contre-Jour retrospective of revellers at the AfrikaBurn festival silhouetted against a large inflatable tent.
Kim heeft veel tegenlichtfoto's gemaakt terwijl hij aan andere projecten werkte. "Ik had een shoot bij het jaarlijkse festival AfrikaBurn in Nationaal Park Tankwa Karoo in Zuid-Afrika, toen ik deze reusachtige opblaasbare tent in het midden van de woestijn zag staan", vertelt hij. "Ik zag dat de zon achter de tent een fantastisch tegenlicht creëerde." Gefotografeerd met een Canon EOS 5D Mark III en een Canon EF 40mm f/2.8 STM-objectief, ingesteld op 1/3200 sec, f/5.6 en ISO50. © EPA/Kim Ludbrook
Canon Professional Services

Heb je Canon-apparatuur?

Registreer je apparatuur voor gratis advies van experts, onderhoud van apparatuur, toegang tot inspirerende evenementen en exclusieve aanbiedingen met Canon Professional Services (CPS).

"Wat ik zo leuk vind aan tegenlichtfotografie is dat het zorgt voor hooglichten en schaduwen met niets daar tussenin", aldus Kim. "Alle details verdwijnen uit de foto's en er komt een droomlandschap tot stand waarin de personen niet meer te herkennen zijn." Hij beschrijft deze scènes als een soort 'tussenwereld', een meditatieve ruimte, weg van het dagelijkse leven, waarin alles mogelijk is.

In zijn archief vond hij veel foto's die hij had gemaakt door de camera direct op de lichtbron te richten. Sommige waren wel 15 jaar oud. In eerste instantie werd hij tot deze stijl aangetrokken uit pragmatische overwegingen. "Een fotoredacteur bij een groot persbureau krijgt elke dag duizenden foto's onder ogen. De eerste keer dat hij de foto ziet, is het slechts een miniatuur. Dan springen tegenlichtfoto's er direct uit." En juist daarom is Kim van mening dat deze opvallende techniek beter werkt voor afzonderlijke foto's dan voor foto's in een foto-essay, omdat de techniek de andere foto's dan kan overschaduwen. Kim vond ongeveer 150 beelden in zijn archief en bracht dit aantal terug tot 35. Vervolgens maakte hij er nog een paar.

"De meeste fotografen bedenken een compositie en werken die uit, en besluiten dan pas hoe ze de foto precies gaan maken. Dit proces was veel organischer." Hij heeft de meeste foto's gemaakt terwijl met een opdracht bezig was, maar die niet per se voor die opdracht waren bedoeld. De foto bij het zwembad is bijvoorbeeld gemaakt tijdens een middagwandeling nadat hij foto's voor een mountainbikewedstrijd had gemaakt. En andere foto's zijn gemaakt tijdens AfrikaBurn, het Zuid-Afrikaanse festival Burning Man, dat jaarlijks plaatsvindt in Nationaal Park Tankwa Karoo.

A black-and-white image from Kim Ludbrook's Contre-Jour retrospective of a young man performing a backflip silhouetted against the waters of Lake Kivu in DR Congo. Taken by Kim Ludbrook.
De ondergaande zon zorgt voor de schittering in deze opname. "Ik reisde naar de Democratische Republiek Congo om een foto-essay te maken over de enorme vluchtelingenkampen bij Goma. Op de weg terug naar het hotel zag ik deze groep jongens die achterwaartse salto's maakten vanaf de pier bij het Kivumeer", aldus Kim. Gefotografeerd met een Canon EOS 5D Mark II met een Canon EF 24mm f/1.4L II USM-objectief, ingesteld op 1/500 sec, f/5.6 en ISO200. © EPA/Kim Ludbrook

Opvallende straatfotografie

Zoals een voormalig fotojournalist betaamt, heeft Kim deze foto's niet van tevoren geënsceneerd. Hij gaat erop uit wanneer het licht het meest intens is, een half uur na zonsopgang of een half uur voor zonsondergang. "In Europa is het licht het hardst in de herfst of de winter. Als je dan foto's maakt, kun je dat radicale verschil heel goed vastleggen. Er zitten zeven fasen tussen hooglicht en laaglicht." Hij zoekt net zo lang totdat hij een achtergrondelement heeft gevonden dat zijn oog trekt, zoals het neonhart tussen de palmen bij Camps Bay Beach in Kaapstad.

"Zodra het licht op de juiste plek is, wacht ik totdat het onderwerp zich door het frame verplaatst en maak ik wel 15 of 20 foto's", legt hij uit. "Ik stel de belichting handmatig in, maar de Canon EOS 5D Mark IV is zo nauwkeurig dat je gebruik kunt maken van elk diafragma, met f/2.8 of misschien f/4.5, zodat je het silhouet optimaal kunt vastleggen."

A black-and-white image from Kim Ludbrook's Contre-Jour retrospective of a neon heart strung up above figures in silhouette at Camps Bay Beach in Cape Town.
"Mijn oog viel op dit hart dat was opgehangen tussen twee palmbomen bij Camps Bay Beach in Kaapstad en ik wist dat ik dat op de achtergrond wilde hebben", aldus Kim. "Ik stond uiteindelijk midden op de weg en werd bijna overreden tijdens het maken van deze foto." Gefotografeerd met een Canon EOS 5D Mark III met een Canon EF 40mm f/2.8 STM-objectief, ingesteld op 1/4000 sec, f/5.6 en ISO100. © EPA/Kim Ludbrook

Het objectief dat Kim standaard gebruikt is de Canon EF 40mm f/2.8 STM, dat hij het 'geheime wapen in mijn Canon-arsenaal' noemt. Het objectief is onopvallend, snel en stil, en daardoor ideaal voor straatfotografie. "Ik ken veel goede Zuid-Afrikaanse fotojournalisten die gebruikmaken van het 40mm-objectief. Als je dit objectief gebruikt op een Canon EOS 5D, valt het de meeste mensen niet eens op dat je een camera hebt en beschik je bijna over een point-and-shoot camera. Het objectief beschikt daarnaast over een warme kwaliteit, die ideaal is voor het licht in Afrika."

Als hij foto's maakt tijdens sportevenementen bestaat zijn uitrusting uit twee Canon EOS-1D X Mark II-bodies (opgevolgd door de Canon EOS-1D X Mark III), in combinatie met de Canon EF 100-400mm f4.5-5.6 L IS ll USM, Canon EF 70-200 f/4L IS USM (opgevolgd door de Canon EF 70-200mm f/4L IS II USM) en Canon EF 400mm f/2.8L IS III USM-objectieven. "Bij sportevenementen en soms ook bij bepaalde nieuwsitems heb je een zoomobjectief nodig, omdat je bewegingsruimte vaak heel beperkt is. Voor 99 procent van de foto's die ik maak voor nieuwsitems maak ik echter gebruik van een prime-objectief", aldus Kim. "Dergelijke objectieven vergen al je aandacht, waardoor je heel klinisch te werk moet gaan bij het bepalen van het beeld. Daarnaast zijn ze van uitstekende kwaliteit. Ik ga ook niet altijd voorzichtig om met mijn uitrusting en de objectieven uit de L-serie zijn onbreekbaar, een bijkomend voordeel voor mij."

A black-and-white image from Kim Ludbrook's Contre-Jour retrospective of two figures in silhouette walking through Victoria Falls, Africa.
"Na een opdracht in Zambia over malaria maakte ik een wandeling bij de schitterende Victoria-watervallen. Deze afbeelding illustreert de enorme hoeveelheid water die over de bezoekers valt tijdens hun bezoek aan de watervallen." Gefotografeerd met een Canon EOS 5D Mark II met een Canon EF 28mm f/2.8 IS USM-objectief ingesteld op 1/30 sec, f/2.8 en ISO1600. © EPA/Kim Ludbrook
A ship sails on a misty sea at dawn.

Hoe ontwikkel je een meer onderscheidende landschapsstijl?

Landschapsfotograaf Kevin Faingnaert deelt zijn technieken en advies over hoe jouw landschapsfotografie zich kan onderscheiden van de massa.

De overstap naar de drukwereld

Kim werkt voornamelijk met digitale afbeeldingen op een scherm en ziet zijn foto's maar zelden als 2D printen, laat staan als A1- of A0-kunstprints. Behalve het omzetten van bestanden naar zwart-wit, deed hij eigenlijk niets met de foto's in de nabewerking. "Met een Canon EOS 5D is de beeldkwaliteit zo goed dat ik de beelden alleen maar wat scherper maak of wat kleine aanpassingen aanbreng."

In zijn beginjaren in de jaren 90 werkte hij met diafilm en een handmatige lichtmeter. Na maanden van toch weer de verkeerde belichtingstijd gebruiken, kreeg hij het fotograferen pas echt goed onder de knie. "In die tijd was het moment dat je de knop indrukte, de foto bepaald. Je moest de belichting binnen een derde van de stop bepalen en je kadrering moest gewoon perfect zijn", legt hij uit. "Ik kom uit het tijdperk van de fotografie toen er geen foutenmarge was en zo werk ik eigenlijk nog steeds, ook al beschikken we tegenwoordig over de beste computers. Ja, ik noem het computers. Het zijn geen camera's meer, het zijn computers."

Hij heeft de hulp van het Canon-team gevraagd bij het voorbereiden en printen van de bestanden met een Canon imagePROGRAF PR0-4000-printer. "Ik ben een fotojournalist. Ik beschik over de vaardigheden om te doen wat ik doe. Ik weet niets van het bewerken van foto's of hoe ik mijn foto's zo kan printen dat ze er precies zo uitzien als op mijn laptop. Mijn advies is om dat over te laten aan iemand die daar verstand van heeft en contact opnemen met een goede drukkerij. In mijn geval was dat Canon."

A black-and-white image from Kim Ludbrook's Contre-Jour retrospective of a ballet dancer silhouetted against the curtain, backstage at Joburg Ballet, South Africa.
Dansers die zich voorbereiden op de generale repetitie van Assepoester in het Johannesburg Civic Theatre. "Ik heb een goede relatie met het Joburg Ballet en ze lieten me foto's maken tijdens de generale repetitie", aldus Kim. "Ik neem de klassieke foto's recht voor het podium, maar ik vind het ook leuk om backstage te schieten, omdat je dan ongebruikelijke foto's krijgt." Gefotografeerd met een Canon EOS 5D Mark III met een Canon EF 50mm f/1.4 USM-objectief ingesteld op 1/640 sec, f/1.4 en ISO3200. © EPA/Kim Ludbrook

Het belangrijkste wat Kim leerde van het printen van zijn foto's, was dat hij altijd RAW-opnamen moet maken, een optie die aan het begin van zijn carrière niet eens bestond. "De kwaliteit van RAW-opnamen is waanzinnig goed. Ik maak nu alleen nog maar RAW-opnamen op de ene geheugenkaart en JPEG-afbeeldingen op een andere."

Toen Kim zijn tegenlichtfoto's bekeek voor de expositie, zag hij iets heel anders. "Toen de foto's tegen een muur in een galerie hingen, kregen ze ineens een heel andere betekenis." Maar tijdens het doorspitten van zijn archief en het samenstellen van de serie, leerde hij ook de oorspronkelijke context van de foto's weer te waarderen. "Werken voor een persbureau is een intense vorm van fotografie, waarbij de druk hoog is. En dan heb ik het niet de conflicten die ik op camera heb vastgelegd, maar over het feit dat je de ene na de andere opdracht doet."

"Ik krijg niet vaak de kans om terug te kijken op mijn werk, dus ik voel me gezegend dat ik dat nu wel kan. Het is een voorrecht om het menselijk bestaan vast te leggen. Ik heb het beste en het slechtste van de mensheid gezien. In 2020 verandert de wereld zo snel, er komt zoveel informatie op ons af. Het is belangrijker dan ooit dat er betrouwbare fotojournalisten zijn die doen wat wij doen. We hebben een spiegel voor de wereld nodig."

Geschreven door Rachel Segal Hamilton


De uitrusting van Kim Ludbrook

De essentiële kit waarmee professionals fotograferen

The contents of Kim Ludbrrok’s kitbag – three Canon cameras and 4 lenses – laid out on a table.

Camera's

Canon EOS 5D Mark IV

De EOS 5D Mark IV is voorzien van een sensor met 30,4 Megapixel, wat zorgt voor zeer gedetailleerde foto's, zelfs in de felste hooglichten en donkerste schaduwen. "Het is de beste camera die ik in het digitale tijdperk heb gebruikt", aldus Kim. "De camera levert een ongeëvenaarde beeldkwaliteit in een robuuste behuizing die opgewassen is tegen de ontberingen van mijn werk."

Canon EOS-1D X Mark III

De opvolger van de Canon EOS-1D X Mark II is voorzien van een 20,1 Megapixel sensor en maximaal 20 fps. Het is de ultieme creatieve toolkit met uitstekende prestaties bij weinig licht, deep learning-AF en 5,5K Raw-video.

Objectieven

Canon EF 50mm f/1.4 USM

De EF 50mm f/1.4 USM is een compact, hoogwaardig standaardobjectief dat dankzij het snelle maximale diafragma en scherpstelsysteem uitstekende prestaties levert bij elk type fotografie.

Canon EF 40mm f/2.8 STM

Een compact plat objectief met een snel diafragma dat geweldig is voor reis- en algemene fotografie. "Het geheime wapen in mijn Canon-arsenaal", aldus Kim. "Het objectief beschikt over een warme kwaliteit, die ideaal is voor het licht in Afrika."

Canon EF 35mm f/2 IS USM

Dit vaste objectief van 35mm met een vier-stops beeldstabilisator en f/2 grootste diafragma is ideaal voor fotografie bij weinig licht.

Gerelateerde artikelen

Alles weergeven

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Klik hier voor inspirerende verhalen en het laatste nieuws van Canon Europe Pro

Meld je nu aan