Hoe word je reis- en avonturenfotograaf?

"Ik hou van uitdagingen," legt Canon Ambassador Ulla Lohmann uit, die al meer dan 25 jaar reis- en avonturenfotograaf en videograaf is. "Voor mij is verandering goed en uitdagingen brengen verandering. Als ik het leven te comfortabel vind, wordt het saai. Elke uitdaging is een kans om harder te werken voor mijn projecten en om te voelen hoe graag ik wil dat het verhaal gepubliceerd wordt."

Ulla woont in Duitsland, maar voor haar werk voor organisaties als National Geographic, GEO en de BBC is ze al in tientallen landen geweest. Haar bijzondere passie zijn vulkanen en soms gaat ze echt tot het uiterste om de beelden te krijgen die ze wil. Voor een van Ulla's gevaarlijkste shoots moest ze 600 meter abseilen in een actieve vulkaan op het eiland Vanuatu in de Grote Oceaan. Een levenslange droom ging in vervulling toen ze op slechts 50 meter van het lavameer unieke en spectaculaire foto's maakte. "De vulkaan voelde zo groot en krachtig en deed me beseffen dat wij mensen zo klein zijn," vertelt ze, "maar tegelijkertijd voelde ik me springlevend."

Voor velen is reizen naar exotische locaties en foto's maken voor prestigieuze publicaties en websites een droombaan. Maar het is niet makkelijk om een carrière in de reis- en avonturenfotografie op te bouwen. Om te slagen heb je een aantal vaardigheden en persoonlijke kwaliteiten nodig, zoals het vermogen om een uniek verhaal te herkennen, uitstekende organisatorische vaardigheden en een onstuitbare drang naar avontuur. In dit artikel bespreekt Ulla haar vastberadenheid waarmee ze in deze competitieve branche succesvol werd.

Het kan lastig zijn om je naam te vestigen in de reisfotografie, maar in Ulla's geval was haar succes een mix van geluk, hard werken en kansen grijpen. Op 18-jarige leeftijd won ze een wetenschapswedstrijd. Ze gebruikte het prijzengeld om de wereld rond te reizen en regelmatig reportages te maken voor een maandblad in haar thuisregio.

Tijdens haar reizen op de Vanuatu-eilanden in de Grote Oceaan ontmoette ze een team van National Geographic. Nadat ze hen had leren kennen, bood ze aan om als kok voor hen te werken. "Toen ik ze ontmoette, realiseerde ik me dat er mensen met een wetenschappelijke achtergrond zijn die als journalist verhalen vertellen. Dat was het moment waarop ik dacht: dat ga ik ook doen."

Voordat ze aan de slag kon gaan, zag Ulla in dat ze meer wetenschappelijke kennis nodig had voordat ze haar droom kon verwezenlijken. "Ik ging Beheer van natuurlijke hulpbronnen studeren om het verband tussen mens en natuur te begrijpen," vertelt ze. "Ik besefte ook dat ik mijn vaardigheden op het gebied van verhalen vertellen moest ontwikkelen, want veel mensen kunnen geweldig fotograferen, maar met een verhaal word je uniek en val je op als fotograaf."

Alleen de beste verhalen worden gepubliceerd, dus vooral als je net begint is het belangrijk dat je om kunt gaan met tegenslagen en er weer bovenop komt. Ulla's eerste verhaal voor National Geographic, over een afgelegen stam in Papoea-Nieuw-Guinea die ze pas na drie jaar vond, werd in eerste instantie afgewezen.

"De beeldredacteur bekeek maar drie van mijn foto's en zei nee," herinnert ze zich. "Ik had er kapot van kunnen zijn, maar het intrigeerde me juist. Ik vroeg: 'Oké, hoe kan ik het beter doen?' Hij legde me uit dat ik meer bij weinig licht moest fotograferen, dat ik zowel bij natuurlijk licht als bij het licht van vuur en fakkels moest fotograferen.

"Daarna ging ik terug en legde het verhaal opnieuw vast. En toen, enkele jaren nadat ik als expeditiekok aan de slag was gegaan, werd mijn eerste verhaal gepubliceerd. Dit advies, om de sfeer en de emotie van een situatie te fotograferen en niet het object, heb ik mijn hele carrière ter harte genomen en dat heeft me enorm geholpen."

Camera's en objectieven voor reis- en avontuurfotografen moeten vaak presteren in veeleisende omstandigheden. Toen Ulla aan het abseilen was in een actieve vulkaan, veranderde de regen door vulkanische gassen in schadelijke zure regen. Maar de Canon EOS 5D Mark IV die ze bij zich had, was zeer goed afgedicht tegen de zure regen en vocht.

Ulla heeft ook op diverse andere uitdagende locaties gefotografeerd. Voor haar lopende 47 Summits-project fotografeert ze vanaf de hoogste toppen van alle 47 landen in Europa. Haar uitrusting moet dus stevig genoeg zijn om de klappen tijdens deze beklimmingen op te vangen. "Soms kun je de bergen alleen met touwen beklimmen, dus dan moet je echt licht bepakt zijn. Op sommige bergtoppen liggen permanente gletsjers, die erg glad zijn," zegt ze.

In andere situaties werkte ze diep onder de grond, zoals in de Sloveense Križna Jama-grot. Ze vervolgt: "Het was een groot voordeel om daar de Canon EOS R5 te gebruiken, want die heeft geweldige mogelijkheden bij weinig licht. Hierdoor konden we gewoon normale zaklampen gebruiken om de grot te verlichten. Dat is veel makkelijker in gebruik en vervoer dan flitsers."

Hoewel reis- en avonturenfotografie overduidelijk leuke kanten heeft – niet in de laatste plaats de vrijheid om andere landen en culturen te ontdekken en de voldoening die het geeft om unieke en fascinerende verhalen te vertellen – zijn er ook uitdagingen.

Een daarvan is 'kantoorwerk', de enorme hoeveelheid tijd die onderzoek en planning voor een verhaal kost. Ulla is soms meer dan tien jaar bezig om een shoot voor te bereiden. De andere uitdaging is de tijd die je onderweg bent. Vaak is ze elf maanden per jaar van huis.

Maar dat zijn geen problemen voor Ulla. "Ik hou van reizen voorbereiden en regelen, en ik reis samen met mijn man en onze driejarige zoon, zodat ik een gewoon gezinsleven kan blijven leiden," zegt ze. "We geven onze zoon thuis les en met internet is het heel makkelijk om contact te houden met mijn vrienden. Er zijn altijd wel redenen om niet te reizen, maar overal is een oplossing voor. Als je geen oplossing vindt, dan wil je het niet graag genoeg."

Een kwart eeuw na het publiceren van haar eerste verhalen, haalt Ulla nog steeds hetzelfde plezier en dezelfde voldoening uit haar werk als toen ze begon. "Elke keer als ik een goed verhaal heb, krijg ik kippenvel in mijn nek. En als ik alles samenbreng en het eindproject zie, geeft dat zoveel voldoening," glundert ze.

"Ik krijg nog net zo'n kick als in het begin, omdat ik me realiseer hoe krachtig verhalen zijn en hoe ik echt het leven van mensen kan veranderen. Als ik lezingen geef, krijg ik vaak feedback van mensen die zeggen hoe ik hen heb geïnspireerd om hun eigen dromen waar te maken, hoe ik hun leven heb veranderd. Dat geeft me veel voldoening. Daar doe ik het voor."