ARTIKEL

Guerchom Ndebo: Congo in een nieuw licht

De 22-jarige Congolese fotojournalist vertelt over zijn werkwijze bij het maken van reportages over gebeurtenissen in zijn thuisland, wat hem motiveert in zijn werk en hoe hij als student al een carrière in de fotografie van de grond kreeg.
Twee mannen met laarzen aan naast een rokende houtskooloven, gemaakt van aarde. Een van hen voegt brandstof toe.

Met zijn deelname aan het project Congo in Conversation beleefde de geboren Congolees Guerchom Ndebo zijn grote doorbraak in de fotojournalistiek. "Samenwerking stond centraal in het project", zegt hij, "wat cruciaal was om mezelf in korte tijd te kunnen verbeteren." Op deze foto voorzien dorpsbewoners een houtskooloven van brandstof om houtskool te maken op een stuk ontbost land aan de rand van het Virungapark, net ten noorden van de Oost-Congolese stad Goma. Gefotografeerd met een Canon EOS M50 en een Canon EF-M 15-45mm f/3.5-6.3 IS STM-objectief, ingesteld op 21mm, 1/1600 sec, f/4 en ISO400. © Guerchom Ndebo voor de Carmignac Foundation

Terug naar alle artikelen

Het was geen camera die Guerchom Ndebo's interesse in fotografie als eerste wekte. Het was een spiegel. In zijn jeugd werkte Guerchoms moeder als naaister en als kind was hij altijd gefascineerd door de reacties van haar klanten bij het passen van hun nieuwe kleding en als ze kijkend naar hun spiegelbeeld zichzelf op een nieuwe manier zagen. "Ik was nieuwsgierig en wilde hun emoties delen", legt de 22-jarige Congolese fotojournalist uit. Guerchom gebruikt nu zijn fotografie om anderen te helpen zijn geboorteland op nieuwe manieren te zien en Congo als het ware een spiegel voor te houden. Het is een land dat door buitenstaanders uitgebreid in beeld is gebracht – van de foto's van Alice Seeley Harris tegen slavernij in de 19de eeuw tot de felroze landschappen waarmee Richard Mosse in 2014 de Deutsche Börse-prijs won – maar de beelden van Guerchom laten het perspectief van een insider zien.

Guerchom, die nu communicatiewetenschappen studeert aan de Bujumbura Light University, beleefde zijn eerste grote doorbraak in de fotografie met zijn Congo's Charcoal-serie over houtskool in Congo. De serie werd opgezet als onderdeel van het Congo in Conversation-project, geleid door Canon Ambassador Finbarr O'Reilly voor de 11de editie van de Carmignac Photojournalism Award.

Toen Finbarr de prijs kreeg toegekend, wilde hij in eerste instantie zelf vanuit Congo verslag doen. Maar na het uitbreken van de coronapandemie herzag hij zijn visie en verruilde zijn rol van fotograaf voor die van curator. Het resultaat was een online samenwerkingsplatform waarop in Congo gevestigde journalisten en fotografen, waaronder Guerchom, hun verslaggeving voor multimedia konden delen en waarop verhalen over het land konden worden verteld door de mensen die daar woonden.

Een groep mensen doemt op uit de dikke witte rook, lopend over zwarte puntige brokken steen en puin.

In mei 2021 deed Guerchom verslag van de dodelijke uitbarsting van de Nyiragongo-vulkaan in Goma. Zijn beelden van de nasleep gingen de hele wereld over en verschenen in nieuwsberichten van onder meer CNN, The Guardian en Al Jazeera. Gefotografeerd met een Canon EOS M50 en een Canon EF-M 15-45mm f/3.5-6.3 IS STM-objectief, ingesteld op 15mm, 1/320 sec, f/3.5 en ISO400. © Guerchom Ndebo / AFP

Groeiprofiel

Voor zijn Congo's Charcoal-serie deed Guerchom onderzoek naar de illegale houtskoolhandel en volgde hij het proces van de productie door arbeiders in het Nationaal Park Virunga tot het verbruik in de kachels van de lokale bevolking. "Al zolang ik het me kan herinneren, is houtskool onderdeel van mijn dagelijks leven. Als kind vroeg ik me af hoe we op magische wijze hiermee ons eten konden koken", zegt Guerchom. "Toen ik bij Congo in Conversation betrokken raakte, wilde ik een onderwerp onderzoeken dat ik belangrijk vond voor mezelf en om te delen met anderen."

Dat was niet gemakkelijk. Het duurde lang om toegang te krijgen en de gewapende groepen die de handel controleren, vormden een potentieel gevaar. Maar toen zijn werk werd gepubliceerd, nam Guerchom's carrière een enorme vlucht. Na de tentoonstelling van zijn foto's in Parijs nam Getty Images contact op en begon Guerchom voor hen te werken als freelance verslaggever vanuit het oosten van Congo, met als eerste onderwerp de moord op de Italiaanse ambassadeur, Luca Attanasio, in februari 2021. De jonge fotojournalist heeft sindsdien reportages gemaakt voor het Franse persbureau Agence France-Presse (AFP) en zijn beelden van de uitbarsting van de vulkaan Nyiragongo in mei 2021 en de gevolgen ervan gingen de hele wereld over.

"Ik kom uit een gebied dat sinds lang ondervertegenwoordigd is in de media", zegt Guerchom. "Mijn land en mijn regio hebben zoveel verhalen die nog niet zijn verteld. Ik pitch voortdurend bij mijn redacteuren. Het komt niet vaak voor dat ik zonder ideeën zit."

Een technicus met witte handschoenen maakt de sensor van een Canon-camera schoon.

Heb je Canon-apparatuur?

Registreer je apparatuur voor gratis advies van experts, onderhoud van apparatuur, toegang tot inspirerende evenementen en exclusieve aanbiedingen met Canon Professional Services.
Een groep vrouwen in kleurrijke, traditionele Congolese kleding en een hoofddoek praten met een man met een baseballpet op.

Guerchom volgde cursussen in filmregie en scenarioschrijven, maar vond zijn roeping in de fotografie. Deze foto toont een paar van de 30.000 inwoners die gedwongen werden hun huizen te verlaten na het uitbarsten van de Nyiragongo-vulkaan. Gefotografeerd met een Canon EOS M50 en een Canon EF-M 15-45mm f/3.5-6.3 IS STM-objectief, ingesteld op 32mm, 1/160 sec, f/5.6 en ISO400. © Guerchom Ndebo

Voortdurend gevaar

In zijn werk, dat zich voornamelijk richt op het milieu, mensenrechten en cultuur, doet Guerchom vaak verslag van situaties die onvoorspelbaar en gevaarlijk zijn. Onlangs nog fotografeerde hij prodemocratische demonstraties en onlusten in Goma tijdens de avondklok die van kracht was vanwege de coronalockdown in de stad. "Je loopt als verslaggever altijd risico, vooral in mijn land waar je lastig toegang krijgt wanneer je werkt aan bepaalde onderwerpen die gevoelig liggen. Maar ik ken de regio goed, dus ik weet wel hoe het hier werkt", zegt hij. "Vooral bij demonstraties moet je voorzichtig zijn omdat de situatie ineens kan omslaan en soms wordt er met scherp geschoten, soms met traangas. Uit voorzorg probeer ik dan achter de politie te blijven."

Het kwam Guerchom goed van pas dat zijn eerste camera – een Canon EOS M50 – niet opviel. Hij vertelt: "Met die camera kon ik mijn werk doen zonder de aandacht te trekken. Dat was handig toen ik foto's maakte voor mijn project over houtskool, omdat ik niet overkwam als een professionele fotograaf. En omdat de camera zo licht is, kon ik me snel verplaatsen bij het fotograferen van protesten." Hij is nu overgestapt naar een Canon EOS R5. "Dat is de beste camera die ik tot nu in handen heb gehad", laat hij enthousiast weten. "De prestaties en kwaliteit zijn echt fenomenaal, en elke keer ervaar ik dat nog sterker."

Een foto van bovenaf van meerdere rijen politieagenten met witte helmen op. Ze blokkeren de route van een groep demonstranten met paarse en roze spandoeken.

Werk en studie combineren: Emirkan Cörüt

De fotografiestudent, agentschapfotograaf en Canon Ambassador deelt zijn tips om als student door te breken als fotojournalist.
Een begrafenisstoet: een vrouw in uniform en met groene baret houdt een portret vast van een man in hetzelfde uniform. Omstanders kijken ernstig toe, velen van hen maken foto's.

Guerchom ervoer zijn steilste leercurve bij het opbouwen van een verhaal in zijn werk. In zijn project Congo's Charcoal verkent hij veel aspecten van de houtskoolproductie en de gevolgen ervan. Deze foto is gemaakt op de begrafenis van Eric Kibanja Bashekere, een van de ruim 200 parkwachters van het Virungapark die zijn gedood door gewapende milities bij aanvallen die al ruim tien jaar plaatsvinden. Gefotografeerd met een Canon EOS M50 en een Canon EF-M 15-45mm f/3.5-6.3 IS STM-objectief, ingesteld op 30mm, 1/1000 sec, f/5 en ISO320. © Guerchom Ndebo voor de Carmignac Foundation

Een helpende hand

Zijn deelname dit jaar aan het Canon Student Development Programme (CSDP) heeft Guerchom geholpen om zichzelf als fotograaf en zijn carrière te blijven ontwikkelen. "Ik heb zoveel geleerd. Dit traject is heel belangrijk voor mij geweest", zegt hij.

Een groot voordeel van het programma was de kans voor Guerchom om één-op-één begeleiding te krijgen van Francis Kohn, directeur fotografie van het AFP. Het belangrijkste onderdeel waar ze zich op hebben gericht is editen, iets waar jongere fotografen, maar ook sommige gerenommeerde fotografen, moeite mee hebben. "Je kunt heel veel fantastische foto's maken, maar vervolgens moet je de essentie van het verhaal te pakken krijgen en daarop inzoomen", legt Francis uit.

Francis voegt eraan toe dat hij onder de indruk is van Guerchoms vermogen om meteen tot de kern te komen. "In zijn beelden weet hij complexe verhalen te vertalen naar iets wat mensen gemakkelijk kunnen begrijpen. Dat is heel lastig om voor elkaar te krijgen. Ik vind dat hij in zijn werk een echte rijpheid laat zien."

Twee Congolese mannen duwen uit alle macht zwaarbeladen motorfietsen door overstroomde straten.

Guerchom laat zich in zijn fotografie inspireren door 'concepten van gelijkheid, culturele verschillen en solidariteit'. Deze foto, uit zijn serie Congo's Charcoal, toont mensen die honderden kilo's houtskool op motorfietsen vervoeren in de Oost-Congolese stad Goma. Gefotografeerd met een Canon EOS M50 en een Canon EF-M 15-45mm f/3.5-6.3 IS STM-objectief, ingesteld op 45mm, 1/640 sec, f/6.3 en ISO200. © Guerchom Ndebo voor de Carmignac Foundation

Francis, die zijn loopbaan bijna veertig jaar geleden begon als AFP-correspondent in Washington, geeft toe dat het een lastige tijd is voor een beginnend fotojournalist. "Maar ik zou het nooit iemand afraden om in deze branche te gaan werken. Met talent en doorzettingsvermogen kun je echt wat bereiken", zegt hij, en voegt eraan toe dat het Canon Student Development Programme een goede springplank is.

Guerchom is het daarmee eens. "Voor degenen onder ons die geen toegang hebben tot de conventionelere manieren om je carrière in de fotografie te starten, is het mentorprogramma de beste manier om snel te leren", zegt hij. "Ik hoop dat dit initiatief verder wordt uitgebreid zodat meer fotografen in ondervertegenwoordigde gebieden zoals Congo en andere Afrikaanse landen deze kans krijgen."

Wat betreft zijn eigen toekomst, heeft Guerchom grote dromen: "Ik wil hard blijven werken zodat ik ooit zelf een Canon Ambassador word en mijn ervaringen kan delen met anderen, kan bijdragen aan belangrijke onderwerpen, grote tijdschriften mijn foto's publiceren en ik tentoonstellingen kan houden zodat iedereen mijn werk kan zien", vertelt hij. "Verhalen vertellen aan de hand van beelden is mijn passie. Elke dag word ik beter en kom ik dichter bij het realiseren van deze dromen. En wanneer ze werkelijkheid zijn geworden, is mijn grootste droom om meer verhalen te blijven vertellen."

Rachel Segal Hamilton

Gerelateerde artikelen

Meld je aan voor de nieuwsbrief

Klik hier voor inspirerende verhalen en het laatste nieuws van Canon Europe Pro