18 veelvoorkomende fouten bij het printen en hoe je deze vermijdt

Het begrip 'what you see is what you get' werd in de computertechniek bedacht om aan te geven dat hetgeen je op het computerscherm ziet, ook is wat je op papier krijgt als je gaat printen. Dat is nu min of meer standaard bij het printen van teksten, maar in het geval van fotografisch materiaal kan daarbij nogal wat verloren gaan.

Het goede nieuws is dat Canon’s end-to-end oplossing, van fotobestand tot print, je kan helpen geweldig uitziende fotoprints te maken die een leven lang meegaan. Hier vertellen de fotoprint-experts van Canon, Frederic Vaneesbeck, Jay Sinclair en Suhaib Hussain hoe je veelvoorkomende fouten bij het printen kunt voorkomen voor optimale printkwaliteit. Lees verder hoe je jezelf tijd en moeite kunt besparen, verspilling van inkt en papier kunt beperken, en perfecte fotoprints kunt maken.

Met de grote hoeveelheid digitale afbeeldingen die je ziet, denk je misschien al snel dat je mooie prints kunt maken van praktisch elke afbeelding. Maar er is een probleem – foto’s van smartphones en die worden gedeeld op social media zijn meestal gecomprimeerd. Dit gebeurt vaak automatisch als je ze naar socialmediaplatforms uploadt. Hierdoor hebben ze mogelijk onvoldoende resolutie, vooral voor printen op grootformaat.

"Voor het maken van hoogwaardige fotoprints is de ideale resolutie 300 dpi (dots per inch)", zegt Frederic. "Om het maximale printformaat te berekenen, moet je dus de pixelafmetingen van een afbeelding delen door 300. Dit betekent dat een camera van 45 Megapixel voldoende resolutie biedt voor prints van maximaal ca. 69 x 46 cm, en een 32 Megapixel camera voor een formaat van maximaal ca. 58 x 38 cm.

"Maar als je een heel grote print wilt maken op posterformaat, bekijk je die natuurlijk van een grotere afstand, waardoor het geen probleem is als de resolutie wordt verlaagd tot 150 dpi. Je kunt de print dan twee keer zo groot printen, maar die moet dan wel van een grotere afstand worden bekeken. Je kunt ook fotobewerkingssoftware zoals Adobe Photoshop gebruiken voor pixelinterpolatie, maar hiermee kun je geen echte details produceren en de bestanden kunnen ontzettend groot worden – dan hebben we het niet over mega- maar over gigabytes."

Ook als je een foto print die je zelf hebt gemaakt met je Canon-camera, kun je beter geen JPEG-bestanden van lagere kwaliteit gebruiken, vooral niet als je grote prints wilt. "De compressie met verlies van JPEG-bestanden betekent dat je meer en meer beeldgegevens verliest naarmate het bestand sterker wordt gecomprimeerd, waardoor uiteindelijk details verloren gaan in je prints", legt Frederic uit. Voor de beste printkwaliteit raadt hij aan om opnamen te maken in RAW-indeling, het RAW-bestand te verwerken in Canon's Digital Photo Professional (DPP) om de afbeelding de look & feel te geven die je wilt, en vervolgens rechtstreeks de foto te printen met Canon's gratis Professional Print and Layout (PPL)-software, die kan worden gebruikt als standalone applicatie of als plug-in in de fotobewerkingssoftware van je voorkeur.

Frederic raadt aan om bij het opslaan van je foto de 16-bits TIFF-indeling te gebruiken, die meer kleurdetails behoudt dan 8-bits indelingen zoals JPEG. Als opslagruimte een probleem is, stelt hij voor te exporteren naar JPEG maar dan met de '100% quality'-instelling om teleurstellende prints te voorkomen.

"Het is ook belangrijk een consistente kleurruimte te gebruiken in je workflow", voegt Frederic eraan toe. "Ik geef zelf de voorkeur aan Adobe RGB voor printen in plaats van sRGB, omdat het een groter kleurenbereik of -gamma biedt, waardoor je foto’s meer natuurgetrouwe kleuren krijgen."

Suhaib adviseert om op te passen voor al te enthousiast gebruik van 'Onscherp masker' en andere verscherpingstools. "Deze tools kunnen je foto er kraakhelder uit laten zien op het scherm. Maar bij het printen wordt er een veel hogere resolutie gebruikt en komen er fijne details en texturen tevoorschijn zonder dat je al te veel hoeft te verscherpen", legt hij uit. "Als je je foto's te veel verscherpt, kan dit een averechts effect hebben op de beeldkwaliteit, en bovendien een halo-effect aan de randen en ongewenste beeldruis in bijvoorbeeld luchten, waterpartijen en gladde oppervlakken veroorzaken. Ik zou ook willen zeggen dat het printen van je foto's helpt om ze kritisch te bekijken en dat je daardoor een betere fotograaf wordt."

Canon-camera’s produceren standaard foto’s met een beeldverhouding van 3:2, hoewel ook andere beeldverhoudingen beschikbaar zijn in de cameramenu’s. Maar bij het printen gebruik je meestal papier van A4-, A3- en A2-formaat, dat een breedte-hoogteverhouding heeft van 2,1 x 2,97, of 3,29 x 4,83 bij A3+-papier. Tenzij je op fotopapier print met een breedte-hoogteverhouding die overeenkomt met die van je afbeelding, raadt Frederic aan de tijd te nemen om elke afbeelding voor het printen bij te snijden, "om ervoor te zorgen dat de compositie er op zijn best uitziet en je alle belangrijke elementen in de scène behoudt. Deze moeite loont zich echt, ook als je ervoor kiest om de foto te verkleinen zodat alles op het papier past en je kunt printen met een aan alle kanten gelijke witrand."

Vroeger kregen foto's op mat en fine art-papier altijd een witte rand. "Printen zonder witrand kon alleen op glanzend en zijdeglanzend fotopapier", zegt Suhaib. "Een aantal van de nieuwste Canon-printers, waaronder de PIXMA PRO-200 en de imagePROGRAF PRO-300, heeft echter ultraprecies papiertransport waardoor je nu ook op mat en fine art-papier kunt printen zonder witrand en je dus alleen nog witte randen krijgt wanneer je ze echt wilt."

Als je print met behulp van PPL, is het erg belangrijk dat je de printer vertelt welk papier je gebruikt door het juiste papier te selecteren in het papiermenu in PPL, en in het papiermenu op de printer. Voor extra kleurnauwkeurigheid, kun je afhankelijk van de printer en papierfabrikant, mogelijk ook een ICC-profiel of AM1X-bestand opgeven.

Een ICC-profiel (International Colour Consortium) is een bestand met gegevens waarmee een printer een accurate kleurweergave op een bepaalde soort papier kan produceren. "Als je niet het juiste ICC-profiel selecteert, kan het resultaat er anders dan bedoeld uit komen te zien", zegt Jay. "Ook al heb je het scherm gekalibreerd en alle andere dingen goed gedaan, als je het verkeerde profiel selecteert, wordt je afbeelding niet geprint zoals je wilt."

Als je papier van een ander merk dan Canon gebruikt op een Canon PRO-printer, is het volgens Frederic ook nuttig om, als die beschikbaar zijn, speciale AM1X-mediaconfiguratiebestanden te gebruiken. "Deze geven het type zwarte inkt, ICC-profiel, en extra informatie over de ideale inktdichtheid, de optimale hoogte van de printkop, de droogtijd en eventuele beperkingen voor printen zonder witrand aan voor de papiersoort", legt hij uit.

Als je een Canon PRO-printer gebruikt die AM1X-bestanden ondersteunt, kunnen deze worden gedownload van de website van de papierfabrikant en worden geïnstalleerd met behulp van Canon's gratis Media Configuration Tool. Deze tool kan worden geïnstalleerd bij het installeren van je printerdriversoftware. Of ga hiervoor naar Canon's supportpagina voor printers, selecteer je printer en klik vervolgens op Software. Zoek de Media Configuration Tool in de lijst en installeer deze volgens de instructies. De Gebruikershandleiding van de printer bevat een gedeelte waarin wordt uitgelegd hoe je de software moet gebruiken.

Printers kunnen niet zo veel kleuren produceren als je met je camera hebt vastgelegd. Binnen een workflow met kleurbeheer kun je de instelling Voorgenomen weergave in het dialoogvenster Print gebruiken om de printer te laten weten hoe met kleuren moet worden omgegaan die buiten het afdrukbare bereik of kleurengamma vallen.

De instelling Perceptual (Perceptueel) is erop gericht de algehele visuele indruk van kleuren in beeldmateriaal te behouden. Hiermee worden kleuren die buiten het kleurengamma vallen of die zijn afgesneden, omgezet in overeenkomende printbare kleuren. Vervolgens worden de andere kleuren aangepast om de relatie tussen de kleuren te behouden.

De instelling Relative Colorimetric (Relatief colorimetrisch) zoekt voor kleuren buiten het spectrum de dichtstbijzijnde reproduceerbare kleuren van de printer, maar verandert kleuren binnen het kleurengamma niet. "Mogelijk krijg je iets minder verzadigde kleuren, maar de helderheidswaarden zijn het stabielst met deze voorgenomen weergave", aldus Jay. "Hierdoor is het de ideale keuze voor bijna-neutrale afbeeldingen en zwart-witafbeeldingen."

Door soft-proofing op je afbeeldingen toe te passen met Canon’s gratis Professional Print & Layout (PPL)-plug-in, kun je een voorbeeld bekijken van hoe je afbeelding eruit komt te zien op papier. "Als je geen soft-proof-controle uitvoert, bestaat de kans dat je beeld er flets uit komt te zien als je print op fine art- en mat papier", zegt Jay.

"Ook krijg je een waarschuwing als de printer een gewenste kleur niet kan printen. In principe zorgt soft-proofing ervoor dat je het papier voor het printen in kaart brengt, zodat je weet hoe het er precies uit komt te zien voordat je een afbeelding print."

Net als de opties voor soft-proofing, beveelt Suhaib hard-proofing aan met de optie Pattern Print (Patroonprinten) in PPL. "Op deze manier kun je een aantal verschillende kleine versies van je beeld maken op de media die je voor de uiteindelijke print wilt gebruiken, elk met een iets andere toonbehandeling en kleurweergave. Vervolgens kun je voor de uiteindelijke print de optie kiezen die je het mooist vindt. Dit werkt heel goed om de juiste look & feel te krijgen bij zowel kleurenfoto's met subtiele tinten als zwart-witfoto's met veel contrast, vooral op fine art-papier."

"Printen via Adobe Lightroom of Adobe Photoshop kan tot problemen leiden. Er is niets mis met deze programma's op zich, maar het probleem is dat ze wat kleurbeheer betreft met de driver concurreren. Beide proberen de kleuren tegelijkertijd te beheren en hun eigen kleurverwerking toe te passen. Omdat PPL is ontworpen door Canon voor Canon-printers, voorkom je dat probleem. Het vereenvoudigt het hele proces."

"Bovendien is het om optimale kwaliteit en kleurgetrouwheid te krijgen bij het printen vanaf een Mac, belangrijk dat je met de Canon-printerdriver de print- en papiereigenschappen selecteert, in plaats van op Apple AirPrint te vertrouwen", aldus Suhaib.

Inkt kopen van andere fabrikanten lijkt aantrekkelijk om geld te besparen, maar Suhaib raadt het af. "Originele Canon LUCIA PRO-inkten worden samengesteld volgens de hoogste standaarden, om nauwkeurigheid en consistentie van toon- en kleurweergave te garanderen. Daarbij krijg je uitmuntende archiefkwaliteit, waardoor je erop kunt vertrouwen dat je prints een leven lang meegaan", zegt hij. "Ook voldoen ze aan een bepaalde zuiverheidsgraad, om het risico op verstopte spuitopeningen in de printkoppen te verkleinen. Al deze factoren kunnen ernstig in het gedrang komen met niet-originele inkt."

Canon-printers hebben een ingebouwd diagnosesysteem om ervoor te zorgen dat het printen probleemloos verloopt. Frederic geeft aan dat het belangrijk is de printerstatus in de gaten te houden en goed op eventuele waarschuwingen te letten. "Als inktcartridges bijna leeg zijn, krijg je een melding. Op dat moment heb je nog genoeg inkt over om te blijven printen, maar als je grote hoeveelheden foto’s print, kan dat ervoor zorgen dat de inkt snel op raakt. Het is dus wijs om zo snel mogelijk vervangende cartridges te bestellen." Als je cartridges die praktisch leeg zijn, te lang blijft gebruiken, kan dit leiden tot verbleekte of ongelijkmatige prints. "Sommige printers hebben ook een door de gebruiker te vervangen onderhoudstank, die zo snel mogelijk nadat je een waarschuwing krijgt dat die vol is, moet worden vervangen", voegt Frederic eraan toe.

"Je krijgt geen melding als er een driverupdate is voor je printersoftware, dus het is goed regelmatig te controleren of er driverupdates zijn in het Support-gedeelte van de Canon-website. Als je een melding krijgt dat er een firmware-update is voor de printer, kun je het beste eerst het updatebestand naar je computer downloaden, het firmware-hulpprogramma voor de printer downloaden, en vervolgens de printer met de computer verbinden via een USB-kabel om de update uit te voeren."

Natuurlijke oliën in de huid kunnen het oppervlak van foto- of fine art-papier vervuilen, dus is het beter om de printbare zijde vóór het printen niet aan te raken. Suhaib zegt dat het ook belangrijk is om na het printen rekening te houden met de droogtijd. “Bij foto's die op glanzend of zijdeglanzend papier worden geprint met dye-inkten, wordt de inkt snel geabsorbeerd onder een beschermende buitenste laag en is de print zo goed als droog zodra deze uit de printer komt. Dan nog is het beter om de printzijde pas aan te raken wanneer deze helemaal droog is.

"Pigmentinkten op alle soorten fotopapier of fine art-papier hebben veel langer nodig om te drogen en om vlekken te voorkomen, kun je die printzijde dus het beste korte tijd met rust laten. Als je foto's in een album of achter glas wilt hebben, kun je ze het beste eerst een nacht laten liggen zodat ze goed kunnen drogen."

Computerschermen en andere beeldschermen geven diep zwart niet altijd nauwkeurig weer, terwijl printers als de imagePROGRAF PRO-300 en de PRO-1000 van Canon op dit vlak van topklasse zijn. "Dit is vooral duidelijk wanneer je fine art-papier als Canon Fine Art Smooth en Fine Art Rough gebruikt", zegt Suhaib. "Ga niet af op soft-proofing bij het printen van zwart-witfoto's met een dramatisch effect, maar maak een aantal kleine testprints op het gewenste papier om te checken hoe het eindresultaat eruit komt te zien."

Iets waar men vaak niet aan denkt, is de omgeving waar de print terechtkomt. "Ga na of je print zal worden getoond bij natuurlijk daglicht, dat een relatief koele kleurtemperatuur heeft, of bij kunstlicht, dat warmer is", zegt Suhaib. "Als je grote prints wilt, is het handig om eerst kleine hard-proofs te maken en deze te bekijken bij de uiteindelijke lichtbron, zodat je weet hoe het eindresultaat eruit komt te zien. Dit kan vooral van belang zijn wanneer kleurnauwkeurigheid cruciaal is, bij genres als portret-, landschaps-, wildlife- en modefotografie."

Als je prints maakt voor een tentoonstelling, kun je het uitbleken van hooglichten in fotoprints tot een minimum beperken door in PPL de optie voor het optimaliseren voor tentoonstellingsbelichting te kiezen, zodat het dynamisch bereik van de prints visueel wordt uitgebreid bij felle tentoonstellingsbelichting. Kies simpelweg de instelling die het best past bij de omstandigheden waarin de prints zullen worden bekeken, zoals normaal spotlicht (700 lux) of spotlicht met hoge intensiteit (1.400 lux).

Inkjetprinten is een zeer exacte technologie en een uiterst nauwkeurig proces. Voor de hoogste nauwkeurigheid adviseert Suhaib het gebruik van de driverfunctie Print Head Alignment (Printkop uitlijnen). "Doe dit bij het installeren van een nieuwe printer en nogmaals wanneer de printer van de ene plek naar de andere is verplaatst. Het is verstandig dit om de paar maanden te herhalen, ook als de printer niet is verplaatst."

Hoewel de printkoppen van Canon zijn beschermd tegen verstoppingen, benadrukt Suhaib dat het de moeite waard is om de spuitopeningen te controleren door een testpatroon te printen. "Het is goed om de spuitmonden eens in de zoveel tijd te controleren via de driver, vooral als je - relatief dure - grote prints maakt", zegt hij. "Als het testpatroon vage lijnen vertoont, gebruik je de reinigingsfunctie en print je het testpatroon opnieuw."

Het maken van je eigen fotoprints kan zeer lonend zijn en je veel creatieve voldoening geven. Onthoud dus goed de hier gegeven tips voor het maken van geweldige prints.

Adobe, Lightroom en Photoshop zijn gedeponeerde handelsmerken of handelsmerken van Adobe in de Verenigde Staten en/of andere landen.