De mode-industrie heeft een lange weg afgelegd sinds het tijdperk van de supermodellen in de jaren 80 en 90 van de vorige eeuw. Toentertijd was het overgrote deel van de modellen dun, jong en blank, op een paar uitzonderingen na zoals Naomi Campbell die in 1987 als eerste Britse zwarte model op de cover van de Britse Vogue verscheen, en Sophie Dahl die haar debuut op de catwalk maakte in 1997 met kledingmaat 44. De laatste jaren zien we steeds vaker modellen van kleur, meer plus-size modellen, modellen van verschillende leeftijden, verschillende genderidentiteiten, modellen met een beperking, met huidaandoeningen en modellen die hun littekens of lichaamsbeharing laten zien.
Maar is dit een tijdelijke trend – die nog sneller uit de mode zal raken dan de handtas van het huidige seizoen? Of is het een kolossale culturele verandering? – die de mode- en schoonheidsindustrie in de richting duwt van een daadwerkelijk grotere inclusiviteit. Voortbouwend op het thema van onze Shutter Stories-podcast over body positivity en fotografie vroegen we Canon Ambassador Javier Cortés, fotografe Linda Blacker en model en voorvechtster van plus-size inclusiviteit Enam Asiama om hun ervaringen en meningen te delen.
Hoor meer van het gesprek in deze aflevering van de Shutter Stories-podcast van Canon:
ARTIKEL
Wordt fashionfotografie meer inclusief?
Wat betekent 'body positivity' voor jou en wat is de stuwende kracht achter deze beweging?
"Voordat we het gaan hebben over body positivity," zegt Enam Asiama, "is het belangrijk om te weten dat het ontstaan hiervan te danken is aan 'fat acceptance', een sociale beweging die eind jaren 60 ontstond. Deze beweging stelde de medische vooroordelen en rechtsongelijkheid wat betreft dikke mensen aan de kaak en gaf deze mensen ruimte om hun authentieke ervaringen te delen. Sindsdien is er een verandering gaande waarin het gesprek kan gaan over alle soorten lichaamsbeelden."
"Als fotograaf vind ik dit een zeer inspirerende beweging," vervolgt Linda Blacker. "Er worden ons schoonheidsidealen opgedrongen, maar kijkend naar de geschiedenis en de verschillende culturen zie je dat schoonheidsnormen heel verschillend zijn. Het heeft mijn kijk op de wereld veranderd en veel echter gemaakt."
Heb je Canon-apparatuur?
"Voorheen werd de mode gedomineerd door modellen die een zeer klein percentage van de maatschappij vertegenwoordigden," vertelt Javier Cortés. "Ik denk dat mensen wachtten op een echte kentering en die is nu bezig. Eindelijk! Nu de beweging groeiende is, hebben modemerken zich 'body positivity’ toegeëigend en gecommercialiseerd. Volgens mij is het een strategie geworden, in tegenstelling tot wat het voor mij echt betekent, namelijk inclusiviteit zonder onderscheid in leeftijd, huidskleur en geslacht en zonder oordeel over lichaamskenmerken."
Gebruiken sommige merken body positivity om er zelf beter van te worden?
"Voor mij is het belangrijk dat ik werk met fotografen die begrijpen wie ik ben," zegt Enam, "dus voor mij voelt het niet alsof mijn stem wordt gebruikt voor het gewin van één partij. Linda vraagt me vaak om ideeën te onderzoeken of andere modellen aan te dragen voor de shoot. Ik hoef dan niet de druk te voelen om als enige de vertegenwoordiger van de gemeenschap te zijn. Dit is nog wel eens het probleem met merken. Ze willen het liefste één persoon. Dat heeft alleen symbolische waarde en is gemakzuchtig."
"Wanneer het om geld gaat, speelt dat altijd een rol," redeneert Linda. "Er gaan miljarden om in de schoonheidsindustrie. Ik denk dat het feit dat we steeds meer diversiteit zien, zijn vruchten zal afwerpen, wat de motivatie ook is."
"We zien echte, authentieke verandering vanuit merken wanneer we meer diversiteit achter de camera zien. Wanneer ik foto's maak van Enam, valt het op hoe creatief ze is. Ze wil betrokken worden bij de ideeën. Zij leert mij veel over representatie en diversiteit en ik zou dit werk niet kunnen maken zonder haar inbreng."
"Hoe je het ook wendt of keert, dit is een positieve verandering voor de samenleving, maar ik zou willen dat het om de diversiteit zelf ging," voegt Javier eraan toe.
Heeft dit streven naar inclusiviteit, naast de keuze van de modellen die je cast, nog invloed op de manier waarop je belichting toepast, foto's maakt of deze bewerkt?
"Wat betreft belichting," zegt Javier, "doe ik niets anders dan anders. Ik ben geen voorstander van te veel bewerken."
"Ik pas ook geen airbrushing toe op mensen, hoewel nabewerking nog wel altijd een groot onderdeel van mijn werk is," zegt Linda. "Ik denk soms dat mensen ervan uitgaan dat dat hetzelfde is, maar dat is niet zo. Een aantal van mijn meest creatieve bewerkingen kwam voort uit shoots met Enam. In mijn werk is er ruimte voor alle soorten lichamen, voor iedereen die graag voor de camera wil staan. Ik hanteer een consistente stijl, maar elke shoot heeft een totaal ander concept. Het belangrijkste is dat diversiteit in mijn gehele werk is geïntegreerd, en niet alleen maar in afzonderlijke projecten."
Uitrusting van fashionfotograaf Jaroslav Monchak
"Als je werkt met diverse of gemarginaliseerde modellen," zegt Enam, "moet je zorgen voor de juiste voorwaarden om deze mensen zich comfortabel te laten voelen voor de camera. Tijdens de shoot zorgt Linda ervoor dat iedereen zich prettig voelt en erna praten we over de bijschriften, de verhalen die we vertellen, de relaties die we opbouwen."
Heb je in professioneel opzicht tegenwerking ondervonden met betrekking tot jouw standpunt over body positivity?
"Nee," zegt Javier, "maar soms waren klanten het niet eens met mijn castingkeuzes en vroegen ze om meer opties, of gingen ze zelf modellen casten voor de shoot. Voor mijn eigen projecten probeer ik mensen te fotograferen die ik bij commerciële opdrachten soms niet voor de camera krijg, zodat ik andere verhalen kan vertellen die ertoe doen. Canon heeft me bijvoorbeeld de kans gegeven om een serie foto's, geïnspireerd op schilderijen te maken. Tijdens de shoots ontdekte ik ware schoonheid in oudere of plus-size modellen die door de mode-industrie zouden zijn afgewezen."
"Toen we een alternatieve lingerieshoot deden [met modellen waaronder Enam, auteur en voorvechtster van transgenderrechten Juno Dawson, en voorvechtster van rechten voor mensen met een beperking Imogen Fox]," zegt Linda, "kregen we negatieve reacties - niet vanuit de industrie, maar op Twitter. Maar over het geheel genomen werd de shoot heel goed ontvangen. Voor mij als fotograaf is het gemakkelijker om de telefoon weg te leggen en afstand te nemen van de reacties. Maar voor Enam en andere modellen die het onderwerp van de foto's zijn, is het anders. Het is voor mij belangrijk dat de modellen tevreden zijn over wat we hebben gemaakt en de hele shoot vanaf het begin tot het einde als positief hebben ervaren."
"Elke dag word ik getrold op Instagram," vertelt Enam. "Het hoort er nu eenmaal bij. Ik kan er nu om lachen, maar soms raak ik er echt van in de put. En als je in de industrie zit, ben je continu op je hoede omdat je toch al in een moeilijke positie zit als een van de weinigen die dat werk doen. Als je iets aan de kaak wilt stellen, kan dat gevolgen hebben voor je carrière. Je kunt diverse modellen helpen door mentorprogramma's, initiatieven en systemen op te zetten."
Hoe heeft een inclusieve benadering van fotografie geholpen om standpunten te veranderen of het zelfvertrouwen van mensen te vergroten?
"Ik heb een keer een shoot georganiseerd met life coach en auteur Michelle Elman," zegt Linda. "Wij fotografeerden alleen plus-size Aziatische modellen en de foto's kwamen op covers overal ter wereld - van Glamour, Buzzfeed en andere - en mensen zeiden dat ze nog nooit zoiets hadden gezien. Dat gaf zo'n goed gevoel. Dat maakt me het gelukkigst, wanneer mensen zichzelf vertegenwoordigd zien. Het was ook geweldig om het werk van Michelle, zelf een plus-size Aziatische vrouw, te kunnen steunen. Er is weleens verzet, maar niet zo vaak en daar staan overweldigende waardering en steun voor ons werk tegenover."
"Mensen die ik ken, hebben mij verteld dat ze zich eindelijk meer vertegenwoordigd zien," zegt Javier. "Ik denk dat internet en Instagram daar ook aan hebben bijgedragen, in de zin van het kunnen vinden van een alternatief referentiekader."
Hoe denk je dat opvattingen over body positivity in de komende jaren zich zullen ontwikkelen?
"Het verandert en ontwikkelt zich snel in sommige opzichten," zegt Javier. "De afgelopen tijd zie ik bij pitches van reclamebureaus dat de creatieve professionals aan het veranderen zijn, en daarmee ook de castings die de bureaus zelf hebben voorgesteld."
"Ik zou graag zien dat merken meer diverse mensen achter de camera zetten en in hun bedrijven in dienst hebben zodat we authentiekere campagnes krijgen en dat het niet om iets eenmaligs gaat," legt Linda uit. "Dit zal volgens mij pas echt leiden tot verandering in de industrie."
"Ik heb met David Hyde, een fotograaf met een beperking, gewerkt aan de Gucci Beauty Glitch-campagne," zegt Enam. "Het was geweldig om op een set te zijn waar iedereen net even anders was, maar dat zou je niet weten als je niet je research had gedaan. Ik ben positief over de toekomst. Ik denk dat als je inclusiviteit integreert in fotografie, je de status quo kunt veranderen. Maar als je deze weg inslaat, moet je ook je verantwoordelijkheid nemen, consistent zijn en mensen werkelijk in hun waarde laten in je fotografie."