Kunst is voor iedereen: de missie van Aïda Muluneh om publiek en fotografen te inspireren

Gerenommeerd fotograaf en Canon Ambassador Aïda Muluneh is niet alleen buitengewoon getalenteerd, maar ook een grote bron van inspiratie voor fotografen over de hele wereld. Haar meeslepende reis van haar moederland Ethiopië naar het internationale podium zien we terug in al haar adembenemende foto's. Aïda kan als geen ander een verhaal vertellen. Ze gebruikt haar lens niet om een scène te laten zien, maar om mensen nieuwe inzichten te bieden over haar geliefde continent.

In de jaren '80 vertrok Aïda uit haar geboorteland Ethiopië en ze vestigde zich uiteindelijk in Canada. Dit heeft haar perspectief vergroot en geholpen om haar unieke visuele stem te vormen. Ze studeerde aan de vermaarde Howard University in Washington D.C. en werkte daarna als fotojournalist voor The Washington Post. Vandaag de dag maakt ze met haar talent op internationale schaal indruk, van het National Museum of African Art in het Smithsonian tot het Museum of Modern Art (MoMA) in New York.

Aïda woont momenteel in Ivoorkust en verdeelt haar tijd tussen de hoofdstad Abidjan en Ethiopië. Ze heeft een nieuwe missie: de volgende generatie fotografen inspireren en kansen geven. Ze heeft verschillende initiatieven opgericht, zoals het Addis Foto Fest, het Africa Print House en de Africa Foto Fair, waarmee ze fotografen helpt om hun vaardigheden te ontwikkelen en de manier waarop mensen in Afrika over fotografie denken te veranderen. Aïda doet er alles aan om haar visie werkelijkheid te maken en gebruikt haar invloed om percepties te veranderen, stereotypen te doorbreken en de ongehoorde verhalen van Afrika te belichten.

Aïda vindt het enorm belangrijk om haar ervaring en opleiding te gebruiken om die kennis naar Afrika te brengen, maar haar terugkeer in Ethiopië heeft ook een belangrijke rol gespeeld in de ontwikkeling van haar eigen werk. "Als ik in New York of Toronto was gebleven, zou ik waarschijnlijk niet hetzelfde werk hebben gemaakt", zegt ze. "Ik heb ook zelf de vruchten geplukt van mijn investering in het continent. Door hier te leven, de lucht te ademen, het water te drinken en een band op te bouwen met mijn eigen samenleving, kon ik me in veel onderwerpen verdiepen. Dat was ergens anders niet gelukt."

Fotografie is bij uitstek geschikt om af te rekenen met stereotypen en tegelijkertijd een evenwichtiger beeld te schetsen, vooral voor een vaak onbegrepen land als Ethiopië, of Afrika in het algemeen. Maar Aïda krijgt zoiets niet alleen voor elkaar. "Armoede is naar mijn mening het makkelijkste om te documenteren. Veel buitenlandse fotografen komen naar het continent en zijn direct hiertoe aangetrokken. Ik niet. Ik ben juist geïnteresseerd in het achterliggende verhaal. Hoe zijn we op dit punt gekomen? Welke dingen in onze maatschappij werken niet zoals ze zouden moeten? Hoe kunnen we dingen vanuit een dieper perspectief onderzoeken? Dat is echt mijn doel geweest en ik heb geleerd dat ik dat niet alleen kan. Daarom geef ik les aan anderen, want met hoe meer we zijn, hoe meer dat perspectief bestaat. Ik ben slechts één perspectief omdat ik een westerse opleiding heb en in verschillende delen van de wereld heb gewoond. Ik zie dingen anders dan iemand die geboren en getogen is op één plek."

Openbare kunstinstallaties zijn een van de manieren om een groter publiek te bereiken en percepties te veranderen. Aïda heeft deze op verschillende plekken gemaakt. Het bekendste voorbeeld is het gebruik van bushokjes als tentoonstellingsruimte in samenwerking met The Public Art Fund in New York, Boston, Chicago en Abidjan. "Ik let boven alles op de universaliteit van de boodschappen die ik uitdraag. Wat betekent het om mens te zijn? Dat is de vraag die iedereen overal moet stellen", zegt ze. "Ik ben enorm voorstander van het tentoonstellen van werk in openbare plekken. Door mijn werk in zowel museums, galerijen als installaties in de buitenlucht tentoon te stellen, kan ik fotografie en kunst op veel grotere schaal promoten en meer mensen aantrekken."

Geprinte materialen zijn ook een belangrijke manier om de gemeenschap te betrekken, zoals Aïda in 2018 liet zien met het project voor de non-profit WaterAid. "Het printen van foto's is nog maar het begin voor mij. Op de lange termijn is het doel om mijn werk ook uit te geven", zegt Aïda. "Veel van de problemen op dit continent komen door een gebrek aan informatie. Er zijn dorpen zonder elektriciteit of betrouwbaar netwerk. Hoe informeer je mensen daar? Geprinte materialen kunnen daarbij een heel belangrijke rol spelen. Het is fascinerend dat mensen papier niet opgeven. In het westen wordt papier zo langzamerhand overbodig, maar in ontwikkelingslanden is het zo belangrijk, omdat het zo veel langer meegaat dan iets digitaals."

Aïda heeft het nodige bereikt, maar zet haar missie voort. "Het is een prachtige reis geweest, maar we zijn nog niet klaar. Dit is nog maar het topje van de ijsberg." Het volgende grote evenement is de Africa Foto Fair, waarvan in november 2023 de tweede editie wordt georganiseerd in Abidjan. Het belooft nog indrukwekkender te worden dan de eerste editie en geeft fotografie in Afrika en daarbuiten het podium dat het verdient.