Een essentiële gids over EXIF en metadata van afbeeldingen

Wanneer je een foto maakt met een digitale camera, wordt tegelijk met de beeldgegevens achtergrondinformatie opgeslagen. Deze informatie wordt metadata genoemd en kan gegevens bevatten over de camera, het objectief en de opname-instellingen, plus eventuele informatie over de fotograaf, locatie en meer. Bij digitale foto's worden metadata opgeslagen in de vorm van EXIF-gegevens. Dit heeft vele praktische voordelen. Er wordt niet alleen een volledige record voor een afbeelding gemaakt, maar je kunt ook gemakkelijker bestanden in je fotobibliotheek vinden, zodat je sneller en efficiënter kunt werken.

Hier beantwoorden we de meest voorkomende vragen over metadata van digitale foto's en bespreken we hoe je EXIF-gegevens van een afbeelding vindt, hoe je ze kunt bewerken of verwijderen, hoe je extra informatie toevoegt zoals trefwoorden en onderschriften, en meer.

Wat zijn EXIF-gegevens?
Welke EXIF-gegevens worden opgeslagen door een Canon EOS-camera?
Hoe voeg ik trefwoorden en onderschriften toe aan EXIF-gegevens?
Hoe kan ik de EXIF-gegevens van een foto bekijken?
Hoe kan ik EXIF-gegevens gebruiken om een foto te vinden?
Hoe kan ik EXIF-gegevens verwijderen?

EXIF staat voor Exchangeable Image File Format. EXIF is een gestandaardiseerde manier voor het opslaan van nuttige metadata in digitale afbeeldingsbestanden. Het bevat een schat aan technische informatie over hoe de afbeelding is gemaakt, waaronder het tijdstip en de datum van de opname, de camera en het objectief, en de opname-instellingen.

Er zijn bepaalde gestandaardiseerde EXIF-velden die alle camerafabrikanten gebruiken voor het opslaan van typische camerafuncties zoals sluitertijd, ISO en diafragma. Daarnaast zijn er EXIF-velden waarin fabrikanten informatie kunnen vastleggen over specifieke functies van hun camera's. Dit betekent dat soms niet alle gegevens worden gelezen door alle software.

EXIF is niet het enige type metadata dat aan een digitaal afbeeldingsbestand kan worden toegevoegd. IPTC (International Press Telecommunications Council) en XMP (Extensible Metadata Platform) kunnen ook deel uitmaken van het gegevensprofiel van een digitale foto. Waarin verschilt EXIF dan van IPTC- en XMP-metadata? Kort gezegd wordt EXIF vooral gebruikt voor het opslaan van technische informatie over de afbeelding, terwijl IPTC-metadata de inhoud van de afbeelding en de bijbehorende rechten beschrijven. Bij EXIF ligt de nadruk vooral op details zoals brandpuntsafstand, belichting en flitserinstellingen. IPTC kan de copyrightstatus, informatie over onderschriften en trefwoorden bevatten.

XMP-metadata zijn ontwikkeld door Adobe. Net als bij IPTC kun je met XMP beschrijvende informatie aan een afbeeldingsbestand toevoegen. XMP is echter moderner en flexibeler. Hiermee kun je, in tegenstelling tot IPTC, zowel aangepaste metadata als gestandaardiseerde metadata toevoegen. Wanneer je bijvoorbeeld een RAW-bestand in Photoshop verwerkt, worden de bewerkingsgegevens opgeslagen in een secundair XMP-bestand en blijft het oorspronkelijke RAW-bestand intact.

Telkens wanneer je een foto maakt, slaan Canon-camera's EXIF-gegevens samen met afbeeldingsinformatie op. Dit gebeurt in alle opnamemodi, van de volledig automatische Scene Intelligent Auto tot de Creatieve modi en de volledig handmatige modus.

De metadata die worden opgeslagen, bevatten informatie over de gebruikte apparatuur, zoals het cameramodel, het objectief (plus brandpuntsafstand als het een zoomobjectief betreft) en informatie over een eventueel bevestigde vattingadapter of extender van Canon.

Daarnaast worden ook gedetailleerdere camera-instellingen en opname-informatie naar het digitale afbeeldingsbestand geschreven. EXIF-gegevens kunnen het volgende omvatten:

• Diafragma, sluitertijd en ISO-instellingen
• Opnamemodus
• Beeldkwaliteitsinstelling
• Meetmethode
• AF-modus
• Belichtingscompensatie (indien gebruikt)
• Witbalans
• Picture Style
• Auto Lighting Optimizer (Auto optimalisatie helderheid)

Naast copyrightinformatie kunnen er nog meer aangepaste metadata in een digitaal bestand worden ingesloten. Je kunt extra IPTC- of XMP-metadata, die aan de branchenormen voldoen, op een later moment aan bestanden toevoegen met behulp van software of apps voor beeldbewerking en -beheer. Onderschriften en trefwoorden die bijvoorbeeld de naam en functie van een onderwerp, een diersoort of een evenement beschrijven, kunnen een handige geheugensteun zijn voor later. Als je als professionele fotograaf voor een agentschap werkt, zijn dergelijke toevoegingen niet alleen handig, maar zelfs onmisbaar. Het kan van onschatbare waarde zijn om zulke informatie in je afbeeldingsbestanden op te slaan, bijvoorbeeld wanneer je voor een opdracht onderweg bent en via FTP foto's verzendt naar een fotobureau of -redacteur.

Wanneer je je Canon-camera hebt aangesloten op een computer, kun je met EOS Utility IPTC-metadata vastleggen in je camera voorafgaand aan een shoot:

1. Selecteer Camera settings (Camera-instellingen) in het hoofdvenster van EOS Utility.
2. Kies Register IPTC information (IPTC-informatie vastleggen) in de lijst met opties.
3. Kies alle gewenste informatie, zoals onderschriften, trefwoorden en contactgegevens. Klik vervolgens op Apply to camera (Toepassen op camera). De informatie wordt dan automatisch toegevoegd aan alle foto's die je vervolgens met die camera maakt.
   
   

Als je EXIF-gegevens in digitale afbeeldingsbestanden op een Windows-PC wilt bekijken, kun je het beste gewoon met de rechtermuisknop op het afbeeldingsbestand klikken, Eigenschappen kiezen en op het tabblad Details klikken. Op een Mac kun je de afbeelding openen in Voorvertoning. Ga vervolgens naar het menu Extra's, selecteer Toon infovenster en klik op het tabblad Exif. In de app Foto's op een Mac klik je met de rechtermuisknop op het afbeeldingsbestand en kies je Toon info. Je kunt nu de belangrijkste EXIF-informatie zien en onderschriften, trefwoorden en locatiegegevens toevoegen.

Als je afbeeldingen uploadt naar image.canon, Canon's cloudgebaseerde fotobeheerservice, kun je de metadata van deze afbeeldingen bekijken in de webinterface of in de image.canon-app.

Er zijn veel tools die je meer gegevens kunnen laten zien, van gratis EXIF-editors tot betaalde beeldbewerkingssoftware zoals Adobe Photoshop Lightroom. Door Bestandsinfo (of iets soortgelijks) te kiezen, kun je vaak al dieper in de EXIF-gegevens duiken. Niet alle EXIF-viewers zijn echter even duidelijk. Soms worden EXIF-gegevens geëxtraheerd en weergegeven als kale cijfers die moeilijk te interpreteren zijn.

Canon's gratis Digital Photo Professional-software (DPP) biedt een gemakkelijker te begrijpen overzicht van EXIF-gegevens voor EOS-camera's. Deze kun je bekijken via View (Weergeven) > Info. DPP toont de opname-informatie met behulp van dezelfde termen en instellingen als in de cameramenu's, zodat de EXIF-gegevens gemakkelijk kunnen worden geanalyseerd. Het is ook mogelijk om de XMP-/IPTC-metadata in hetzelfde informatievenster te bekijken, net als details van Recipe (Recept) waarin eventuele bewerkingen die op het bestand in DPP zijn uitgevoerd, worden samengevat.

Bijzonder handig aan EXIF-gegevens is dat je ze kunt gebruiken om afbeeldingen te filteren en sorteren, zodat je je fotobibliotheek beter op orde kunt houden en gemakkelijker bestanden kunt vinden. In DPP kun je bijvoorbeeld afbeeldingen sorteren op gebruikt objectief, ISO, sluitertijd, diafragmawaarde en andere metadata. In Lightroom Classic kun je met de bibliotheekfilterbalk boven in de rasterweergave van de module Bibliotheek foto's filteren op EXIF- en IPTC-metadata. Je kunt ook trefwoorden, onderschriften en bestandsnamen gebruiken om een zoekopdracht te starten of te verfijnen.

EXIF en andere metadata hebben veel andere voordelen in allerlei verschillende situaties. Als je een professionele fotograaf bent die foto's levert aan redacteuren of opdrachtgevers, kun je alle opname-informatie die ze willen hebben eraan toevoegen, inclusief onderschriften en copyrightgegevens. Juryleden van fotowedstrijden kunnen controleren of een bepaald effect met de camera zelf is gemaakt.

Hoewel EXIF-gegevens erg nuttig zijn, wil je soms liever niet informatie delen die je identiteit, locatie of camera-uitrusting prijsgeeft.

Als je afbeeldingen online host en plaatst, kunnen sommige services ingesloten metadata automatisch verwijderen omwille van de privacy. De cloudgebaseerde fotobeheerservice image.canon biedt de optie om een miniatuurversie van een afbeelding (een JPEG van max. 2048 pixels) te genereren die geschikt is voor gebruik op internet of in een app. Deze miniatuur bevat geen metadata van de afbeelding.

EXIF-gegevens kunnen ook onbedoeld worden verwijderd uit een digitale foto tijdens het nabewerken en manipuleren, zoals bij het samenvoegen van afbeeldingen. Maar hoe kun je EXIF-gegevens opzettelijk verwijderen of specifieke informatie wissen die je niet wilt delen?

Er zijn verschillende zelfstandige EXIF-verwijderprogramma's beschikbaar, maar er zijn eenvoudigere opties. In Windows kun je dit rechtstreeks doen in Verkenner:

1. Klik met de rechtermuisknop op de afbeelding en selecteer Eigenschappen. Klik vervolgens op het tabblad Details.
2. Klik op Eigenschappen en persoonlijke gegevens verwijderen onderaan in dit venster.
3. Je kunt er dan voor kiezen om een kopie te maken van de afbeelding waaruit alle metadata zijn verwijderd, of bepaalde of alle EXIF-gegevens uit het bestaande bestand verwijderen.

1. Ga naar File > Convert and save (Bestand > Converteren en opslaan).
2. Klik in het venster dat wordt geopend op het vervolgkeuzemenu Shooting info setting (Instelling opname-info) en houd dit vast.
3. Je kunt ervoor kiezen om alle opname-info of alleen de GPS-info te verwijderen, of je laat alle opname-info intact.

Adobe, Lightroom en Photoshop zijn gedeponeerde handelsmerken of handelsmerken van Adobe in de Verenigde Staten en/of andere landen.