Verbeter bijzondere momenten met deze eenvoudige tips om foto's te bewerken

Als fotografieliefhebber ben je waarschijnlijk wel gewend aan de instellingen en opties op je camera om de focus, belichting en compositie van je foto's aan te passen. En wellicht controleer je je opnamen altijd al achter op het LCD-scherm van je camera om ze vervolgens opnieuw te maken met iets andere instellingen om ze te perfectioneren. Met zo veel zorg die je aan de opname besteedt, is het beeld dat uit de camera komt vaak genoeg om je ervaringen te documenteren, maar er kunnen ook situaties zijn waarin nóg meer aandacht gerechtvaardigd is. Bruiloften, jubilea, verjaardagsfeestjes, afstuderen of de eerste stapjes van je kindje… unieke momenten in het leven zijn het waard om in het best mogelijke licht te worden herinnerd en daarom is het belangrijk te leren hoe je je foto's moet bewerken. Bewerken betekent dat je veel verschillende fouten kunt herstellen, de compositie kunt verbeteren en de helderheid en andere technische aspecten kunt aanpassen. Zo kun je al je foto's van een evenement één specifieke uitstraling meegeven, maar er is nog veel meer mogelijk.

Om jezelf meer ruimte te geven tijdens de bewerking, is het de moeite waard om in RAW te werken. Stel je camera in om je beelden zowel als RAW- als als JPEG-bestand op te slaan. Een RAW-bestand is een soort digitaal negatief dat de onbewerkte gegevens van de sensor van je camera bevat waarmee je verschillende interpretaties van het beeld kunt produceren. JPEG's zijn al bewerkt door de camera en zijn eenvoudig direct vanaf de camera te delen, maar bieden veel minder ruimte voor bewerking of correctie. Eén praktische manier om het beste uit beiden te halen, is door je camera zodanig in te stellen dat je opnamen in zowel RAW- als JPEG-indeling worden opgeslagen. Zo kun je je foto's gemakkelijk delen maar heb je ook een RAW-bestand dat je later kunt verbeteren en waarmee je kunt experimenteren. Let wel: dit vergt meer ruimte op je geheugenkaart omdat er twee versies van iedere opname worden opgeslagen.

Om een foto te maken van een RAW-bestand, moet je het bestand verwerken. Je kunt dit in de camera doen en je kunt zelfs al wat aanpassingen maken, zoals de helderheid, lenscorrecties of voorinstellingen toepassen zoals Levendig of Zacht en meer. Maar het is logisch om de bewerkingen op het (veel grotere) scherm van je computer te doen met gespecialiseerde bewerkingssoftware voor RAW-bestanden zoals Canons gratis Digital Photo Professional (DPP) of Adobe® Lightroom®. Het is eenvoudig te doen en biedt de mogelijkheid een andere Picture Style, witbalans, ruisreductie en nog veel meer toe te passen. Eventuele bewerkingen die je aan het RAW-bestand aanbrengt (hetzij op de camera hetzij op je computer) zijn niet-destructief, dat wil zeggen dat het originele bestand niet wordt beïnvloed en dat eventuele aanpassingen ongedaan kunnen worden gemaakt, iets kunnen worden aangepast of zelfs later kunnen worden verwijderd. Zelfs als je het bestand sluit en later weer opent.

Belichting is één factor waarmee je je beelden kunt verfijnen tijdens het bewerken van een RAW-bestand. Je kunt het diafragma, de sluitertijd of de ISO-waarde niet meer aanpassen, maar je kunt wel de algehele helderheid aanpassen en selectief schaduwen en hooglichten verbeteren. Dit is vooral handig wanneer je traditionele bruidsfoto's bewerkt die op een zonnige dag zijn gemaakt. Dan kan het een uitdaging zijn om details vast te leggen van zowel de sneeuwwitte jurk van de bruid als het donkere pak van de bruidegom.

RAW-bestanden hebben een groter dynamisch bereik dan JPEG's. Daarom kun je vaak verloren gewaande details herstellen met de instellingen voor hooglichten en schaduwen. Deze zijn toegankelijk in de vorm van zelfstandige schuifjes in de module Ontwikkelen in Lightroom®, en in het gedeelte Picture Style in DPP. Als je DPP gebruikt, kun je ook de sterkte van 'Auto optimalisatie helderheid' aanpassen om de belichting en het contrast automatisch te laten verbeteren.

Als schaduwgebieden die subtiele kleurdetails zouden moeten bevatten, één groot zwart vlak worden of lichte gebieden helemaal wit worden, wordt dat clipping genoemd (dit betekent dat kleuren worden afgesneden). Je kunt dit zien in het histogram van het beeld op je camera en in de software waarmee je je RAW-bestanden bewerkt. In plaats van dat de curve aan een van de kanten afvlakt, ziet deze er afgesneden uit. Houd het histogram dus in de gaten wanneer je de belichting aanpast. Wanneer je de schuifjes verplaatst, verschuift het histogram naar rechts als de foto lichter wordt of naar links als hij donkerder wordt. Probeer zo veel mogelijk te vermijden om het histogram van de rand van de weergave af te duwen. Hierdoor verlies je namelijk details in gebieden van de foto waar vervolgens clipping van kleuren optreedt. Er zijn natuurlijk altijd foto's waarbij een lichter of donkerder resultaat een interessanter effect oplevert, maar over het algemeen is het het beste om zo veel mogelijk details te bewaren in vlakken zoals de jurk van de bruid.

Om het gemakkelijker te maken de belichtingsaanpassingen te beoordelen kun je de handige waarschuwingen voor hooglichten en schaduwen activeren. Deze geven gebieden op de foto aan die puur zwart (aangegeven in blauw) of puur wit (in rood) worden weergegeven. Je vindt deze optie in het vervolgkeuzemenu Voorbeeld in DPP. Je kunt de waarschuwingen in- en uitschakelen in Lightroom® door op de kleine vakjes bovenaan het histogram te klikken.

Als je de schaduwen lichter hebt gemaakt en de hooglichten hebt verminderd, kan het zijn dat er te weinig contrast in het beeld zit. Je kunt de Tooncurve op het bedieningspaneel gebruiken om wat contrast terug te brengen. Om het contrast een boost te geven kun je de S-curve eerst wat afzwakken. Klik in het midden van de lijn die dwars door de grafiek loopt om het middelpunt in te stellen. Klik vervolgens lager op de lijn en beweeg de lijn omlaag om de schaduwen iets intenser te maken. Klik als laatste op het bovenste deel van de lijn en trek deze lichtjes omhoog om de hooglichten wat pit te geven.

Voordat je de kleuren in je foto aanpast, loont het om eerst de juiste witbalans in te stellen. Foto's die in de loop van de dag worden gemaakt tijdens een feest zoals een grote bruiloft, worden vaak in verschillende lichtomstandigheden gemaakt, variërend van daglicht tot kunstlicht tijdens de ceremonie zelf. Of bij zonsondergang of bij discoverlichting in de avond. Je kunt de uitgebreide suite van witbalanstools in DPP of Lightroom® gebruiken om de kleurzwemen van de verschillende lichtbronnen te verwijderen of je kunt een creatief effect toevoegen.

De witbalansvoorinstellingen in DPP weerspiegelen de instellingen die beschikbaar zijn op Canon EOS-camera's. Je kunt het resultaat aanpassen door de combinatie van blauw/amber en magenta/groen aan te passen voor de kleuren die er levensecht uitzien. Het alternatief is dat je de witbalans-eyedropper gebruikt. Klik op een gebied in de foto dat neutraal wit of grijs zou moeten zijn om een kleurzweem voor de hele foto te verwijderen. In Lightroom® zijn vergelijkbare tools beschikbaar.

Het kan ook zijn dat je de foto juist vanwege kleur van het licht wilde maken. In dat geval hoef je de kleur natuurlijk niet te neutraliseren. Bovendien kan een enigszins 'warmere' witbalans (meer rood en minder blauw) mooiere huidtinten opleveren.

Zodra de kleurtemperatuur is ingesteld, is het tijd om verder te gaan met het verbeteren van de kleuren. Wanneer je een RAW-bestand opent in DPP, wordt de Picture Style die is gebruikt om de foto te maken, automatisch geselecteerd. Maar je kunt ook het vervolgkeuzemenu gebruiken om een andere Picture Style te proberen. Ook in het gedeelte Geavanceerd kun je de parameters van Picture Style aanpassen, zoals de kleurtint of verhoging of verlaging van de verzadiging van de kleuren.

In plaats van een Picture Style-instelling biedt Lightroom® verschillende profielen en voorinstellingen waarmee je je foto met één klik een heel andere uitstraling kunt geven. Deze kunnen ook worden gebruikt als beginpunt voor meer bewerking. Daarnaast kun je de uiteindelijke instellingen opslaan als een nieuwe, eigen voorinstelling die je vervolgens voor andere foto's kunt gebruiken. Door voorinstellingen te gebruiken, kun je een hoop tijd besparen en veel bruidsfotografen die honderden foto's moeten bewerken, maken er gretig gebruik van omdat het een snelle manier is om een populair filter of een vintage look toe te passen.

Foto's in batch bewerken is nog zo'n manier om je workflow te stroomlijnen. In DPP kun je in plaats van dat je elke foto afzonderlijk bewerkt, het bewerkingsrecept van één foto kopiëren en vervolgens toepassen op een andere foto of een set foto's. Als je dit wilt doen, selecteer je de miniatuur van de foto waarvan je de instellingen wilt kopiëren. Klik vervolgens op Bewerken > Receptinstellingen op de balk bovenaan. (Je kunt ook op Bewerken > Selecteren klikken en Receptinstellingen kopiëren en vervolgens kiezen welke instellingen je wilt kopiëren.) Selecteer vervolgens de miniatuur of miniaturen waarop je dezelfde instellingen wilt toepassen en klik op Bewerken > Recept plakken. Zodra je een recept of beeldstijl hebt toegepast op een beeld, kun je altijd nog andere dingen aanpassen of de aanpassingen ongedaan maken en terugkeren naar het origineel. Vergeet niet dat er niets verloren gaat met bewerkingen.

Zowel DPP als Lightroom® bieden een reeks kleuraanpassingen voor tint, verzadiging en helderheid (HSL). Met deze schuifjes kun je de afzonderlijke kleuren van een foto aanpassen voor subtiele of juist grotere veranderingen en resultaten. Als je bijvoorbeeld een buitenopname bewerkt, kun je ervoor kiezen alleen de schuifjes voor blauw te gebruiken om de blauwe lucht dieper blauw te maken of juist lichter om de verzadiging te verminderen, afhankelijk van de stijl die je beoogt. Als je de sfeer van een bruiloft in het najaar wilt verbeteren, doe je dat met de oranje-, geel- en roodtinten. Door het schuifje voor de helderheid van oranje iets naar rechts te verplaatsen, kun je huidtinten in portretten verbeteren.

Of misschien heb je liever helemaal geen kleur. Foto's van verjaardagen zijn vaak juist leuk vanwege levendige kleuren, maar als je bruidsfoto's omzet in zwart-wit kun je een tijdloze kwaliteit creëren waarmee kijkers zich kunnen focussen op de emotie van het moment. Door voor monochroom te kiezen, kun je zelfs bepaalde technische problemen oplossen. Zo zorg je voor consistentie in opnamen die op verschillende tijden van de dag of op verschillende locaties zijn gemaakt. Je kunt er ook foto's mee redden die met een hoge ISO-waarde of bij weinig licht in ruimten binnen zijn genomen.

In plaats van Monochroom als Picture Style te selecteren in DPP, kun je op de knop Monochroom klikken bovenaan in het kleuraanpassingsvenster voor tint, verzadiging en luminantie. Zo kun je de schuifjes voor tint, verzadiging en helderheid blijven gebruiken om de onderliggende kleuren aan te passen en daarmee ook de verschillende grijstinten in het geconverteerde beeld. Sommige foto's kunnen er wat saai en vlak uitzien als je ze omzet in zwart-wit, maar je kunt het resultaat dynamischer maken met de luminantieschuifregelaars waarmee je contrast en scheiding kunt toevoegen.

Naarmate je verder gaat met de verschillende fasen van het bewerken van een foto, kan het zijn dat je een paar stappen terug moet en de wijzigingen die je eerder hebt gemaakt, verder moet aanpassen. Nadat je de kleuren hebt aangepast kan het ook zijn dat je de belichting opnieuw moet instellen of het contrast moet veranderen. De laatste stap is om het beeld iets te verscherpen. Minder is vaak meer waar het aankomt op verscherpen, dus vergroot belangrijke details tot 100%, zodat je kunt bepalen of je de juiste hoeveelheid scherpte hebt toegevoegd.


Geschreven door Marcus Hawkins


Adobe® en Lightroom® zijn gedeponeerde handelsmerken of handelsmerken van Adobe in de Verenigde Staten en/of andere landen.