Tips & Tricks voor macrofotografie

Close-upfoto's van diverse onderwerpen, zoals insecten, bloemen, etenswaren en voorwerpen in huis, kunnen verbazingwekkende details onthullen. Met de juiste camera en lens en de juiste instellingen kun je details onthullen die vrijwel onzichtbaar zijn voor het blote oog. Doorgaans levert een macrolens een vergroting van 0,5x tot 1,0x bij de minimale focusafstand. Dat klinkt misschien niet bijzonder indrukwekkend, maar met een vergroting van 1,0x worden kleine objecten op ware grootte weergegeven op de beeldsensor van de camera. Ze worden dan enorm vergroot wanneer je ze op het scherm of op een print bekijkt, waardoor je foto's een compleet nieuw perspectief krijgen.

Alles kan een onderwerp zijn in macrofotografie, terwijl je een verborgen wereld ontdekt en alledaagse dingen op een andere manier bekijkt. Fotograferen op zeer korte afstand kan heel leuk zijn, maar het levert een paar technische uitdagingen op. Lees verder voor deskundig advies over het maken van spectaculaire close-ups en de beste Canon-apparatuur voor macrofotografie, ook als je een kleiner budget hebt.

• Technieken voor macrofotografie
• Goede macro-onderwerpen
• Belichting voor macrofotografie
• Scherptediepte
• Effectieve compositie
• De beste camera's voor macrofotografie
• De beste lenzen voor close-ups
• De beste instellingen voor macro-opnamen
• Puntjes op de i

Scherpstellen kan lastig zijn bij close-ups en vereist extreme nauwkeurigheid vanwege de doorgaans kleine scherptediepte. De Canon Photo Companion-app bevat een handig hulpmiddel waarmee de dichtstbijzijnde en verste focuspunten, scherptediepte en de hyperfocale brandpuntafstand worden berekend, afhankelijk van je camera en instellingen.

Voor foto's van stillevens, zoals macro-foodfotografie, kun je de camera het beste op een statief of een andere steun bevestigen, zodat deze op zijn plaats blijft en er geen beweging of onscherpte is. Gebruik voor stillevens de zelfontspanner van 2 seconden van de camera of een afstandsbediening, zodat je de camera niet hoeft aan te raken wanneer je de foto maakt.

Zelfs bij gebruik van een statief kunnen er trillingen ontstaan wanneer je de camera aanraakt net voordat de foto wordt gemaakt, en bij spiegelreflexcamera's door de reflexspiegel die omhoog klapt. Een goede combinatie van instellingen in de meeste Canon-spiegelreflexcamera's is de zelfontspanner van twee seconden samen met de modus Spiegel opklappen. De spiegel klapt vervolgens twee seconden voor het maken van de foto al omhoog, waardoor de trillingen op tijd zijn afgenomen. De Canon Camera Connect-app is in deze situaties ook heel handig, omdat je je camera daarmee vanaf je telefoon kunt bedienen.

Als de camera stevig op zijn plaats staat, kan automatische scherpstelling van pas komen bij gebruik van enkelvoudige AF. Zet het focuspunt op dat deel van het onderwerp dat je graag het scherpst wilt hebben. Handmatig scherpstellen kan nog beter zijn. Canon's EOS M- en alle EOS R System-systeemcamera's hebben een optie voor focus peaking (je lens moet dan in de MF-modus staan). Als je deze optie inschakelt, worden gebieden binnen het beeldframe in de zoeker of op het scherm aan de achterkant aangegeven wanneer erop wordt scherpgesteld, zodat je je opname nauwkeurig kunt instellen. Je kunt ook een vergrote voorvertoning van het gewenste deel gebruiken voor optimale handmatige scherpstelling. Je kunt deze techniek ook toepassen op het scherm aan de achterkant van Canon-spiegelreflexcamera's door over te schakelen op de Live View-modus.

Voor effectieve macrofotografie moet je klein beginnen. Insecten, spinnen en bijen in je tuin zijn uitstekende onderwerpen, en de natuur als geheel heeft het hele jaar door veel te bieden. Van bloemblaadjes in de lente tot bijen en vlinders in de zomer, bladeren met warme kleuren en paddenstoelen in de herfst en sneeuwvlokken en vorst in de winter, er is altijd iets om te fotograferen.

Binnenshuis kun je creatief zijn met macro-opnamen van eten of extreme close-ups maken van gedetailleerde voorwerpen zoals kleurpotloden. Bekijk de video van Ian Wade over macrofotografie in de herfst hierboven voor meer inspiratie over onderwerpen en hoe je ze kunt vastleggen.

Experimenteer met verschillende lichtbronnen om details naar voren te halen. Denk hierbij aan natuurlijk omgevingslicht of reflecterend licht met een vel wit karton of papier, of gebruik een fotografisch LED-verlichtingspaneel of Speedlite-flitser.

Belichting van vrij lage intensiteit is over het algemeen geen probleem als je een statief gebruikt voor macro-opnamen van bloemen, close-ups van eten en andere stillevens, maar doffe belichting kan leiden tot foto's met weinig diepte. Voor foto's binnenshuis kun je licht toevoegen met een tafellamp of daglicht gebruiken dat via een raam naar binnen valt. Fotografische LED-lampen zijn ook een goede optie, net als de LED Macro Lites.

Een meer geavanceerde oplossing is het gebruik van een flitser of Speedlite. Doordat de flitser maar heel kort wordt ingezet, zorgt hij niet alleen voor extra belichting, maar bevriest hij ook de actie. De Canon Macro Ring Lite MR-14EX II is compatibel met de meeste Canon-macrolenzen voor ultieme close-ups en zorgt voor een schaduwloos lichteffect bij macrofotografie. Je kunt ook vanuit een schuine hoek een fel licht op het onderwerp laten schijnen. Dit zorgt voor diepe schaduwen en een driedimensionale look.

Zelfs met de nauwkeurigste scherpstelling en een klein diafragma zie je soms dat de foto niet zo scherp is als je zou willen. Ook dit komt door de zeer geringe scherptediepte bij het maken van close-ups. Sommige Canon-camera's, waaronder de Canon EOS R8 en de EOS R6 Mark II, beschikken over een Focus Bracketing-modus. Die modus is ideaal voor macrofoto's, omdat er een serie foto's wordt gemaakt terwijl er automatisch een reeks scherpstelafstanden tussen elk frame wordt gebruikt. Deze reeks kan vervolgens tijdens de nabewerking worden samengevoegd tot één foto, wat resulteert in een grotere scherptediepte.

Je kunt de doorgaans kleine scherptediepte bij macrofotografie in je voordeel gebruiken. Gebieden die meer dan een paar centimeter voor of achter het scherpstelvlak liggen, worden zeer wazig in de foto. Het is dus belangrijk om na te denken over de achtergrond en het object dat je fotografeert.

Achtergronden met een redelijk uniforme kleur en helderheid vormen een effen achtergrond die het hoofdonderwerp kan isoleren en het in de afbeelding kan laten opvallen. Achtergronden met meer verschillende kleuren en tinten kunnen ook goed werken. Hoe dan ook, let op de kleuren van het hoofdonderwerp en de omgeving ervan en hoe goed ze samengaan om de algehele afbeelding te verbeteren.

De regel van derden is een klassiek hulpmiddel voor compositie. Deel het beeldkader in denkbeeldige rasterlijnen met gelijke tussenafstanden in; twee horizontaal en twee verticaal. Deze kun je op de camera toevoegen. Probeer nu het belangrijkste gebied op het punt te plaatsen waar twee van de lijnen elkaar raken. Dit kan een maximaal visueel effect op een foto opleveren. Je kunt ook de regels overtreden en het hoofdonderwerp in het midden van het kader plaatsen. Dit kan goed werken met symmetrische objecten, die vaak uitstekende macro-onderwerpen zijn.

Voor bloemen, bladeren en andere onderwerpen die iets groter zijn, kun je je richten op een heel klein gebied van het volledige object en een scherpe, gedetailleerde opname maken.

Je hebt geen dure camera's en lenzen nodig om close-ups te maken. De beste camera voor macrofotografie is de camera die je bij de hand hebt. Veel point-and-shoot-camera's voor beginners hebben een macro-opnamemodus die lage scherpstelafstanden tot 1 cm mogelijk maakt. De Canon PowerShot G7 X Mark III-compactcamera heeft een krachtigere macromodus.

EOS-camera's met verwisselbare lenzen bieden meer flexibiliteit voor close-upfoto's, aangezien je hiermee voor elke situatie de ideale lens kunt gebruiken. De Canon EOS R50 en EOS R10 hebben ook variangle touchscreens, waardoor je eenvoudig vanuit creatieve hoeken opnamen kunt maken. Je hoeft alleen maar te tikken op het punt op het scherm voor het gebied in de scène waarop je automatisch wilt scherpstellen. Ze hebben ook een optie voor een vergroot voorbeeld en focus peaking voor uiterst nauwkeurige handmatige scherpstelling. Een ander voordeel van deze APS-C-camera's, vergeleken met full-frame body's, is dat de bijsnijdfactor de maximale vergroting van een 1,0x macrolens effectief verhoogt tot 1,6x.

Voor liefhebbers die hun creatieve macrofotografie naar een hoger niveau willen tillen, zijn Canon's full-frame camera's ideaal. Dankzij het hoge aantal Megapixel van de full-frame sensoren in de EOS R8 en EOS R6 Mark II kunnen ze bijvoorbeeld een ongelooflijke beeldkwaliteit behouden bij weinig licht, zodat zelfs bij hoge ISO-waarden heldere opnamen kunnen worden gemaakt. Net als de EOS R50 en EOS R10 beschikken beide over een functie voor focus bracketing die vooral handig is voor macrofotografie.

Veel lenzen die met Canon EOS-camera's worden geleverd, hebben indrukwekkend korte minimale focusafstanden (MFD). Dit omvat de Canon RF 24-105mm F4-7.1 IS STM voor EOS R System-camera's, die een MFD van slechts 13 cm heeft.

De Canon RF 35mm F1.8 MACRO IS STM en RF 85mm F2 MACRO IS STM zijn uitstekende macrolenzen. Deze bieden een maximale vergroting van 0,5x en worden geleverd met hybride Image Stabilizers. Deze corrigeren verschuiving op zowel de verticale als de horizontale vlakken, evenals trillingen. In vergelijking met gewone Image Stabilizers zijn de hybride Image Stabilizers van Canon veel effectiever bij het maken van opnamen vanuit de hand voor extreme close-ups.

De Canon RF 100mm F2.8L MACRO IS USM is de ultieme macrolens en biedt een toonaangevende vergroting van 1,4x en een Spherical Aberration Control-ring, waarmee je de look van de bokeh op de voor- en achtergrond in onscherpe gebieden kunt aanpassen.

De Macro-opnamemodus van veel Canon-camera's werkt goed, maar voor creatievere close-upfoto's met camera's voor fotografieliefhebbers kun je het best zelf alle touwtjes in handen hebben. Het gebruik van semi-automatische en handmatige modi kan goed uitpakken.

Een bijzondere uitdaging is dat de scherptediepte (de afstand tussen het dichtstbijzijnde en het verste punt in een scène die scherp worden weergegeven) zeer klein wordt in close-upfotografie en piepklein bij volwaardige macrofotografie. Als je de scherptediepte wilt maximaliseren, kun je overstappen op de opnamemodus Av (Aperture priority, Diafragmavoorkeuze) en een klein diafragma van ongeveer f/16 tot f/22 instellen. Tenzij de belichting al erg helder is, kan het nodig zijn om langere sluitertijden te gebruiken voor een correcte belichting. Dat is over het algemeen geen probleem als je een statief gebruikt.

Bij macrofotografie van insecten is een korte sluitertijd nodig om de beweging te bevriezen. Dit geldt ook voor andere levende onderwerpen, bijvoorbeeld bij oogmacrofotografie. Een manier om dit te bereiken bij gebruik van een kleiner diafragma, is door de ISO in je camera te verhogen. Een hogere ISO-waarde kan echter leiden tot verlies van fijne details en een toename van beeldruis. Hierbij spelen de prestaties bij weinig ruis van full-frame camera's zoals de Canon EOS R8 of EOS R6 Mark II een grote rol.

Het overgrote deel van close-up- en macrofoto's heeft veel baat bij een beetje bewerking. Raak niet in paniek als je vanwege de minimale scherpstelafstand van je lens niet zo dicht bij een onderwerp kunt komen als je wilt. Door je foto's tijdens de bewerkingsfase creatief uit te snijden, kun je de ongewenste elementen verwijderen en alleen het gewenste deel behouden.

Niets is ooit helemaal perfect. Wanneer je macro- of close-upfoto's maakt, benadrukken de fijne details van de opname ook alle stofdeeltjes, oneffenheden en andere onvolkomenheden. Een hulpmiddel voor het retoucheren van oneffenheden en het klonen van pixels in beeldbewerkingssoftware kan deze onvolkomenheden maskeren door de helderheid, kleur en structuurgegevens van omringende pixels na te bootsen.

De nieuwste versies van Canon's Digital Photo Professional (DPP) bevatten ook een hulpprogramma voor dieptecompositie. Dit hulpprogramma automatiseert het converteren van een batch foto's die zijn gemaakt met de modus Focus Bracketing van EOS R System-camera's zonder de cameraoptie en voegt deze samen tot één opname. Dit is ideaal voor het vergroten van de effectieve scherptediepte bij close-ups en macrofoto's.

Hopelijk hebben deze tips en technieken laten zien hoe macrofotografie werkt en ben je geïnspireerd om naar buiten te gaan en je eigen close-ups te maken.


Geschreven door Matthew Richards