Beweging vastleggen met lange sluitertijden: tips van de winnaar van de Redline Challenge

Piotr Skrzypiec, overdag toeristengids, 's avonds fotograaf van lichtsporen, gebruikt zijn kennis van prachtige locaties en technieken voor lange sluitertijd om verbluffende landschapsfoto's te maken in Slovenië en daarbuiten. Het is dan ook geen verrassing dat hij is uitgeroepen tot de winnaar van Canon's eerste Redline Challenge.

De fotowedstrijd met het thema 'light in the dark' had als doel de vaardigheden van beginnende fotografen naar een hoger niveau te tillen. Drie van de foto's van Piotr haalden de shortlist van de jury en zijn sfeervolle foto van een viaduct in de mist werd gekozen als de algehele winnaar.

Piotr maakte gebruik van een langere sluitertijd om de felle koplampen van de bewegende auto's om te zetten in gekleurde golflijnen. Bij een lange sluitertijd staat de sluiter langer open, variërend van een paar seconden tot uren, wat resulteert in vervaging van bewegende objecten. Deze techniek vereist geen speciale camera of lens en kan verbluffende resultaten opleveren. Door gebruik te maken van lange sluitertijden krijg je niet alleen bewegingsonscherpte, maar kun je ook maximaal licht in de camera laten vallen, zodat je de ISO kan verlagen voor een betere beeldkwaliteit.

Hier bezoekt Piotr opnieuw de locaties van zijn andere foto's en geeft hij tips voor het maken van dit soort foto's met lichtsporen.

De schemering is een veel beter moment om foto's met lichtsporen te maken dan in het holst van de nacht, omdat de lucht dan donker is maar toch genoeg kleur heeft om het beeld interessant te houden. Een donkere foto zonder details kan massief overkomen. Begin dus te fotograferen wanneer er nog genoeg omgevingslicht is om gebouwen, heuvels en andere landschapselementen vast te leggen. "Het gaat om die 20 minuten aan het einde van het blauwe uur", zegt Piotr. "Is het later, dan zijn de schaduwen te donker en de lampen te fel om een gebalanceerde foto te maken."

Het ligt misschien voor de hand, maar zorg ervoor dat de weg die je hebt gekozen zichtbaar is in de tijd van het jaar waarin je de foto wilt maken. Een scène kan er in de winter veelbelovend uitzien, maar in de zomer wordt het beste zicht misschien geblokkeerd door bomen.

"Het is altijd handig om een hoger gelegen plek te zoeken vanwaar je kunt fotograferen en de weg goed kunt zien", raadt Piotr aan. "Een paar jaar geleden keerde ik midden in de zomer terug naar deze locatie. Hoewel je in het donker de hartvorm van de weg kon onderscheiden dankzij de lichtsporen, was de weg vanwege de wijngaard niet goed zichtbaar. Sindsdien zijn er veel verbeteringen doorgevoerd. Er is een nieuw uitkijkplatform voor fotografen aangelegd met genoeg ruimte voor minstens 10 statieven. En de wijngaard op de voorgrond is teruggesnoeid, zodat de prachtige vorm van de weg beter zichtbaar is."

Ook al ga je fotograferen wanneer de avond valt, het instellen van de camera moet je bij daglicht doen zodat je genoeg tijd hebt om het beeld te kadreren. "Als je een goede foto wilt maken, moet je nadenken over de achtergrond en de voorgrond en hoe je die gebieden wilt vullen", adviseert Piotr.

"Het is ook een goed idee om het verkeersspoor te zien als de richtlijn die de blik van de voorgrond naar de achtergrond leidt. Dit lukt het beste met een S-vormige weg die door de scène slingert naar bijvoorbeeld een kerk of een berg of een soortgelijk opvallend focuspunt."

Wil je dat de stilstaande delen in het beeld scherp blijven in de uiteindelijke foto, dan moet je de camera op een statief zetten en voorkomen dat je de camera tijdens de belichting aanraakt. "Ik gebruik gewoon de zelfontspanner van twee seconden van de camera", vertelt Piotr. "Dus ik controleer de compositie, druk op de knop en twee seconden later begint de belichting."

Canon's systeem- en spiegelreflexcamera's hebben een zelfontspanner. Piotr gebruikt ook de spiegelopklapfunctie wanneer hij fotografeert met spiegelreflexcamera’s die deze functie hebben. Als deze functie is geactiveerd, wordt de spiegel vergrendeld en de start van de belichting vertraagd, waardoor de kans op trillingen in de camera, en daarmee op onscherpe beelden, wordt verkleind. "Maar met een systeemcamera heb je dit probleem niet", zegt Piotr, "omdat die geen spiegel heeft!"

Het is essentieel om de duur van de sluitertijd te kunnen instellen. Met alle EOS-camera's – van de Canon EOS 4000D tot de Canon EOS 5D Mark IV – kun je opnamen maken met een sluitertijd tot 30 seconden. Met de Tv-modus (sluitertijdvoorkeuze) kun je een precieze belichting (sluitertijd) instellen, waarbij de camera automatisch het diafragma aanpast. Vervolgens kun je de ISO-waarde instellen die geschikt is voor de scène.

Als je opnamen maakt in de M-stand (handmatige modus), kun je ook het diafragma instellen om de perfecte scherpte te krijgen. De serie full-frame systeemcamera's van Canon, zoals de Canon EOS RP, hebben ook een Fv-modus (flexibele waarde), waarmee je de instellingen nog verder kunt aanpassen. Dit is in wezen een volledig automatische modus waarmee je op elk moment de sluitertijd, het diafragma en/of de ISO kunt instellen.

Voor sluitertijden langer dan 30 seconden moet je de Bulb-modus gebruiken. Sommige EOS-camera's hebben een 'B'-optie op het programmakeuzewiel, maar op andere camera's moet je de handmatige modus selecteren en dan voorbij de sluitertijdinstelling van 30 seconden bladeren.

Hoewel je uiteraard een relatief lange sluitertijd nodig hebt om de autolampen als lange lichtsporen door het beeld te laten slingeren, varieert de exacte duur. Piotr legt uit: "Het hangt allemaal af van het type weg en de intensiteit van het verkeer. Op een snelweg heb je meestal geen sluitertijd van 30 seconden nodig, omdat er veel auto's en dus veel lichtsporen zijn. Maar er zijn wat stillere plekken waar alleen een erg lange sluitertijd het gewenste resultaat oplevert.

"Ik probeer altijd een diafragma van f/8 of f/11 te gebruiken. Meestal werkt het niet om groter diafragma dan f/8 in te stellen, omdat delen van de opname dan mogelijk niet scherp zijn. Als je de ISO moet verhogen tot bijvoorbeeld ISO 800, is dat prima. Eventuele ruis in het beeld kun je verhelpen wanneer je de foto bewerkt. Op de nieuwste camera's, zoals de Canon EOS R5 die ik als prijs heb ontvangen, stelt ISO800 niets voor en levert geen enkele ruis in de foto op." Het ISO-bereik van de EOS R5 loopt van ISO 100 tot 51200, dus ISO800 is een relatief lage gevoeligheid die een geweldige beeldkwaliteit geeft bij weinig licht.

Je hoeft geen professioneel objectief uit de L-serie te gebruiken om professioneel ogende lichtspoorfoto's te maken. Een compact, licht objectief, zoals de Canon RF 24-105mm F4-7.1 IS STM of de RF 35mm F1.8 Macro IS STM, is gemakkelijker mee te nemen en levert toch scherpe, gedetailleerde foto's op.

"Je gebruikt meestal een klein diafragma om een scherp beeld te krijgen, dus je hebt niet per se een objectief met een snel maximaal diafragma nodig, zoals f/1.8 of f/2.8", zegt Piotr. "Ik gebruik altijd zoomlenzen, omdat die meer mogelijkheden hebben om een scène in te kadreren. Maar de keuze van de lens is eigenlijk minder belangrijk dan andere aspecten, zoals het gebruik van een statief en de hoeveelheid verkeer. Het moet gewoon scherp zijn, dat is alles."

Dat was het. Het fotograferen van lichtsporen is een geweldige manier om te leren hoe je de belichting instelt en om met behulp van fotografie iets vast te leggen dat met het blote oog niet zichtbaar is. Het vergt ook niet veel op het gebied van camera-apparatuur, maar de beloning kan enorm zijn. Vraag het maar aan Piotr!

Bezoek Canon's Redline Challenge-hub om de inzendingen op de shortlist te bekijken en voor meer tips en advies van de professionals.

Geschreven door Marcus Hawkins