Zwart-witfotografie met een lange sluitertijd onder de knie krijgen

Ontdek waar, wanneer en hoe fotograaf Stephen McNally lange sluitertijden gebruikt om zijn betoverende zwart-witfoto's van landschappen te maken.
Een zwart-witfoto van de ruïnes van een gebouw, gefotografeerd met een lange sluitertijd om de wolken in de lucht te laten vervagen.

Stephen McNally is een expert op het gebied van zwart-witfotografie met een lange sluitertijd; zijn werk is vele malen tentoongesteld en hij is in de loop der jaren alleen maar enthousiaster geworden over het genre. Hij werkt als kapper en zijn fotografie dwingt hem om naar buiten te gaan, nieuwe locaties te zoeken en bekende plekken met een frisse blik te zien, wat hem enorm veel voldoening geeft.


Veel mensen kiezen voor zwart-witfotografie vanwege de manier waarop ze intense beelden kunnen benadrukken door middel van contrast en kleurschakeringen. Door de afwezigheid van kleur kun je een foto anders bekijken en je concentreren op compositie, onderwerp en vorm. En wanneer je zwart-wit combineert met een lange sluitertijd, ontstaat er extra diepgang. Stephen: "Fotografie met een lange sluitertijd creëert een bijna bovennatuurlijke wereld die het oog niet kan zien, maar de camera kan wel vastleggen."

Hier lees je hoe Stephens werk zich heeft ontwikkeld op het gebied van processen en apparatuur - en waarom hij zo enthousiast is over de techniek.

Waarom zwart-wit met lange sluitertijd?

Boomstronken en hun wortels steken boven het water uit in een bijna bovennatuurlijk landschap.

"Ik ging naar Blakemere Moss in Delamere in Engeland om de boomstronken in het meer te fotograferen, omdat bosbeheer de bomen daar heeft gekapt om van het gebied weer een natuurlijk meer te maken", vertelt fotograaf Stephen McNally over deze foto. "De achtergebleven boomstronken leveren prachtig abstracte, minimalistische foto's op wanneer je ze fotografeert met een lange sluitertijd, waarmee het onderwerp wordt geïsoleerd. Door de lange sluitertijd ziet het water er vlakker uit, alsof het is bedekt met een laag ijs." Gefotografeerd met een Canon EOS R6 met een Canon-vattingadapter EF-EOS R en een Canon EF 24-105mm f/4L IS USM-lens (inmiddels opgevolgd door de Canon EF 24-105mm f/4L IS II USM) ingesteld op 40mm, 7,3 sec, f/11 en ISO100. © Stephen McNally

Een foto van een vervallen boothuis, met wolken die erboven lijken te kolken.

Stephen maakte deze foto van een lang vergeten boothuis tijdens een bezoek aan Anglesey in Wales. "Toen ik dat boothuis zag, werd ik aangetrokken door de nerven en details op de deuren, en het contrast met het donkere zeewier aan de onderkant. Er waren veel grijstinten en ik kon me de witte tinten in de wolken erboven voorstellen", zegt hij. Gefotografeerd met een Canon EOS R5 met een Canon-vattingadapter EF-EOS R en een Canon EF 16-35mm f/4L IS USM-lens, ingesteld op 16mm, 4 sec, f/7.1 en ISO100. © Stephen McNally

Stephen fotografeerde in eerste instantie populaire onderwerpen, zoals zeegezichten bij zonsondergang en zonsopgang, maar hij besloot om over te stappen op iets wat hij een grotere uitdaging vond. "Ik kreeg er op een gegeven moment een beetje genoeg van, iedereen deed hetzelfde. Ik wilde mezelf meer uitdagen en meer doen met de camera", legt hij uit.

Naast het feit dat een lange sluitertijd je foto een surrealistische sfeer geeft, is een groot deel van de aantrekkingskracht het verrassingselement. Je ziet pas hoe de foto is geworden nadat je de sluiter hebt gesloten en op het scherm kijkt. Wanneer de sluiter van de camera lange tijd open is, wordt er een spoor van beweging gecreëerd dat ontstaat door natuurlijk bewegende objecten zoals water, wolken of zelfs mensen. Dit deel van de foto zorgt voor een contrast met de stilstaande onderwerpen in de scène, die haarscherp blijven.

Of zoals Stephen het zegt: "De bijna etherische uitstraling van de foto trekt mijn aandacht. Bij fotografie met een lange sluitertijd gaat de zee er vlak uitzien, ook al kan het oog enorme golven zien die komen en gaan. Je kunt dat allemaal pauzeren in een foto met een lange sluitertijd - dat is de magie ervan."

Ideale locaties

Een vrijstaande boom wordt scherp weergegeven tegen een lichtere achtergrond, waarbij de bewegende wolken erboven ook zijn vastgelegd.

Bij geslaagde zwart-witfoto's gaat het volgens Stephen voor een groot deel om de verscheidenheid aan tinten. "Ik ga uit van het principe dat een zwart-witfoto een verloop van zuiver wit tot zuiver zwart heeft, met daartussenin verschillende tinten en een variërende mate van korreligheid. In de bewerkingssoftware laten de getallen 1-12 onderin alle tinten zien. Als ik ze alle 12 heb, is het een perfecte zwart-witfoto." Gefotografeerd met een Canon EOS R6 met een Canon-vattingadapter EF-EOS R en een Canon EF 16-35mm f/4L IS USM-lens ingesteld op 20mm, 30 sec, f/11 en ISO100. © Stephen McNally

De ruïnes van een oude boerderij, met bomen en een veld op de achtergrond en bewegende wolken erboven.

"Maak altijd een testfoto om te zien wat er in je histogram staat. Op basis daarvan weet je hoe je de sluitertijd moet instellen", stelt Stephen voor. "Ik heb de waarschuwingen voor over- en onderbelichting op mijn camera ingeschakeld, zodat ik kan zien wanneer de hooglichten te fel worden. Als je de sluitertijd zo lang mogelijk maakt, weet je dat je zoveel mogelijk gegevens hebt vastgelegd. Als de hooglichten te licht worden, zijn er geen gegevens om te herstellen." Gefotografeerd met een Canon EOS R6 met een Canon-vattingadapter EF-EOS R en een Canon EF 16-35mm f/4L IS USM-lens ingesteld op 16mm, 38 sec, f/11 en ISO100. © Stephen McNally

Stephen keert keer op keer terug naar dezelfde plaatsen in het noordwesten van Engeland. Hij heeft zijn favoriete bomen en ziet graag hoe ze elk jaargetijde veranderen. Als hij ergens nieuw is, verkent hij eerst het landschap en maakt hij mentale aantekeningen over de plekken waar hij naartoe wil terugkeren.

Als je zeegezichten fotografeert, "moet je de getijden onderzoeken", zegt hij. "Ik fotografeer meestal als het eb wordt. Als je bij vloed fotografeert, zult je merken dat je camera tijdens de belichting beweegt, zodat je foto's niet scherp zijn. Het resultaat is veel scherper als het eb wordt.

Stephen fotografeert meestal in de herfst, omdat het beter is om een bewolkte lucht met een lange sluitertijd te fotograferen, aangezien je dan op een natuurlijke manier meer licht in je camera laat. "Ik maak geen foto's midden in de zomer, omdat ik dan om 2 uur 's nachts zou moeten vertrekken. Meestal begin ik in september, want dan komt de zon rond een uur of 6 op. Ik onderzoek op mijn locaties wanneer de zon opkomt en waar het licht valt. Als de lucht betrokken en deels bewolkt is, heb ik iets om mee te werken", legt hij uit. Hij bekijkt eerst een histogram op zijn camera om de beschikbare hoeveelheid licht te bepalen en om te zien hoeveel tijd hij heeft.

De foto's van Stephen hebben een melancholische sfeer die deels ontstaat vanwege de onderwerpen die hij kiest. Hij richt zich vaak op plekken met een industrieel verleden of leegstaande gebouwen - plekken die ooit gonsden van bedrijvigheid maar nu verwaarloosd zijn. "Ik voel me aangetrokken tot oude gebouwen", vertelt hij. "Toen ik onlangs op Anglesey in Wales was, kwam ik langs deze oude boerderij (zie de rechterfoto hierboven), en ik vroeg me af hoe lang deze boerderij al zo vervallen was. Waarom ziet hij er nu zo uit? Waar zijn de mensen die er hebben gewoond en gewerkt?"

Dit soort herinneringen aan het verleden zijn ook bij uitstek geschikt voor zwart-witfotografie. "Bij zwart-witfotografie richt je je op de compositie, en die moet daarom heel goed zijn", voegt hij toe.

Favorieten in de uitrusting

De ruïnes van een gebouw steken af tegen een lichte hemel, met wazige, bewegende wolken.

Bij het fotograferen van de ruïnes van dit Victoriaanse fabrieksterrein was Stephen zich ervan bewust dat "de arbeiders kilometers moesten lopen omdat er niets anders in de buurt was. Ze maakten producten van porselein en de boten kwamen dan aan, werden volgeladen en vertrokken weer." Gefotografeerd met een Canon EOS R6 met een Canon-vattingadapter EF-EOS R en een Canon EF 16-35mm f/4L IS USM-lens ingesteld op 16mm, 86 sec, f/11 en ISO100. © Stephen McNally

Een berg aarde op de rand van een klif, met een kalme zee op de achtergrond en wolken erboven, die bevroren in hun beweging zijn vastgelegd.

Als het weer en de lichtomstandigheden goed zijn, kun je het beste zoveel mogelijk foto's maken. "De bewegingen van de wolken of het water zijn niet altijd voorspelbaar, maar kunnen beslissend zijn voor je foto. Ik heb meer dan 100 foto's gemaakt op Anglesey, maar ik heb maar 20 foto's verwerkt, de rest heb ik weggegooid", zegt Stephen. Gefotografeerd met een Canon EOS R6, een Canon-vattingadapter EF-EOS R en een Canon EF 16-35mm f/4L IS USM-lens, ingesteld op 16mm, 55 sec, f/11 en ISO160. © Stephen McNally

Door zijn camera te upgraden, kon Stephen zijn proces aanpassen. Hij begon met een Canon EOS 450D (inmiddels opgevolgd door de Canon EOS 850D), stapte daarna over op een Canon EOS 60D (inmiddels opgevolgd door de Canon EOS 90D) en gebruikt sinds kort de Canon EOS R6. Ondanks de overstap naar een systeemcamera kan Stephen nog steeds zijn favoriete EF-lenzen gebruiken zonder dat dit gevolgen heeft voor de kwaliteit dankzij de Canon-vattingadapter EF-EOS R.

"Ik ben weg van het touchscreen van de Canon EOS R6. Het is ontzettend intuïtief. Je hoeft alleen het scherm aan te raken om je f-stop of ISO te veranderen", zegt hij.

Stephen fotografeert vaak in bulbmodus, waarmee hij de sluiter open kan houden zolang hij zijn vinger op de ontspanknop houdt. Als je een ontspankabel gebruikt, voorkom je cameratrilling die ontstaat bij het ingedrukt houden van de ontspanknop. "De bulbmodus is onmisbaar als je de ontspanknop lange tijd wilt openhouden bij het fotograferen in het donker of met een 10- of 16-stops Neutral Density-filter [ND]", zegt hij.

Stephen neemt vaak meerdere camera's mee naar een shoot als manier om tijd door te brengen. Bij een sluitertijd van 20 minuten op zijn Canon EOS R6 kan hij een tweede camera vanuit een andere hoek instellen en zo bezig blijven terwijl hij wacht.

Het laatste hulpmiddel in de uitrusting van Stephen is zijn bewerkingssoftware. Hij maakt foto's in RAW en in kleur, zodat hij meer informatie heeft om mee te werken tijdens het bewerken. Vervolgens converteert hij de foto naar zwart-wit voordat hij ze bewerkt in software zoals Adobe Photoshop of het gratis Canon Digital Photo Professional (DPP). "Ik pas de levels en curves aan en voeg wat verlopen toe. Als ik meer dan 10 minuten aan een bestand moet werken, gooi ik het weg. Ik wil niet te veel bewerkingen doen, dus ik probeer het meteen goed in de camera te krijgen", legt hij uit.

De perfecte foto maken

Een landschap met een kreeftenkorf op de voorgrond; het water is kalm en op de achtergrond zijn de bewegende wolken zichtbaar.

De natuur biedt niet altijd de perfecte compositie, dus Stephen raadt aan om iets te doen wat een foto in balans kan brengen. "De kreeftenkorf bevond zich aan de zijkant van het frame, maar ik heb hem dichter bij het midden gezet. Ik probeer altijd iets op de voorgrond te hebben. Ik heb bijvoorbeeld weleens een stuk aangespoeld hout gebruikt, en ik stel ook graag abstracte scènes samen." Gefotografeerd met een Canon EOS R6 met een Canon-vattingadapter EF-EOS R en een Canon EF 16-35mm f/4L IS USM-lens ingesteld op 16mm, 71 sec, f/11 en ISO100. © Stephen McNally

Boomwortels steken uit boven kalm, licht water en geven de foto een geboetseerde kwaliteit.

Stephen komt tot rust tijdens het fotograferen met lange sluitertijden bij weinig licht. "Als je aan het wachten bent tot het licht verschijnt, lijkt het alsof de wereld stil staat. Er is niemand in de buurt. Het voelt alsof je de wereld voor jezelf hebt", zegt hij enthousiast. Gefotografeerd met een Canon EOS R6 met een Canon-vattingadapter EF-EOS R en een Canon EF 24-105mm f/4L IS USM-lens, ingesteld op 80mm, 36 sec, f/11 en ISO100. © Stephen McNally

De zoektocht naar onderwerpen voor fotografie bij weinig licht en een lange sluitertijd is een hele uitdaging. "Negen van de tien keer is het geen succes", legt Stephen uit. "Het beste wat je kunt doen als je dit genre wilt verkennen, is experimenteren en eropuit gaan zodra het licht wordt", voegt hij eraan toe.

"Een ND-filter met 10 stops of meer komt goed van pas. Je kunt ook foto's maken bij weinig licht, net voordat de zon opkomt. Vóór zonsopgang krijg je belichtingen tot 50 seconden, wat uitstekende resultaten zou moeten opleveren. Ik gebruik ook ND-filters als het donkerder is aan de horizon, want dat zal de lichtste plek zijn wanneer de zon opkomt."

Zoek een plek, onderzoek je locatie, ga vroeg in de ochtend op pad en probeer Stephens techniek voor het maken van zwart-witfoto's met een lange sluitertijd. Het laatste advies van Stephen: "Verzamel zo veel mogelijk informatie en pas die vervolgens toe in de praktijk. Je krijgt nooit wat je wilt als je er geen moeite voor doet."



Geschreven door Natalya Paul

Gerelateerde producten

  • Canon Camera
    Wat je ook vastlegt, hoe je het ook vastlegt, met de EOS R6 kun je creatief zijn op manieren die je nooit voor mogelijk had gehouden.
  • Canon Camera
    Gebruik je bestaande EF- en EF-S-lenzen met de nieuwe EOS R-camera en ontdek nieuwe creatieve mogelijkheden.
  • Canon Camera
    Lichtgewicht 24-105 mm f/4-zoomlens uit de L-serie, met een groot zoombereik en een indrukwekkende veelzijdigheid.

Gerelateerde artikelen

De wereld vastleggen in monochrome foto's

Fotograaf Chris Ward, die kleurenblind is, legt uit hoe je foto's kunt maken waarin de fijnere details worden benadrukt.

Zwart-wit fotografie Tips & Tricks

Van bruiloften en landschappen tot sport en portretten, ontdek hoe je prachtige zwart-wit foto's maakt.

Lichtsporen maken

Het gebruik van lange sluitertijden om lichtsporen te maken: tips van de winnaar van de Canon Redline Challenge.

Fotograferen op afstand

Ontdek de voordelen van opnamen op afstand voor allerlei soorten fotografie.